Γιατί ορισμένες κατολισθήσεις κυλούν σαν ρευστό

Η οριζόντια απόσταση που διανύει το έδαφος σε περίπτωση κατολίσθησης είναι σε γενικές γραμμές διπλάσια από την κατακόρυφη απόσταση της πτώσης. Κι όμως, ορισμένες μεγάλες κατολισθήσεις ταξιδεύουν μέχρι και 20 φορές μακρύτερα, και οι γεωλόγοι φαίνεται πως μόλις επιβεβαίωσαν το γιατί.

«Είναι γνωστό εδώ και πάνω από έναν αιώνα ότι οι πολύ μεγάλες, ξηρές κατολισθήσεις κινούνται με τρόπο που θυμίζει ρευστό, αναπτύσσοντας ταχύτητες άνω των 100 χιλιομέτρων ανά ώρα, ταξιδεύοντας δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιόμετρα από την πηγή τους, ακόμα και σκαρφαλώνοντας λόφους» λέει ο Τζέι Μέλος του Πανεπιστημίου Πέρντιου στην Ιντιάνα των ΗΠΑ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

«Παρόλα αυτά, ο μηχανισμός μέσω του οποίου αποκτούν ρευστότητα αυτοί οι τεράστιοι όγκοι βράχων παρέμενε μυστηριώδης».

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε προηγμένα μαθηματικά μοντέλα για να επιβεβαιώσει μια θεωρία που διατυπώθηκε πριν από 40 χρόνια αλλά παρέμενε ανεπιβεβαίωτη λόγω έλλειψης της κατάλληλης τεχνολογίας.

Το μοντέλο έδειξε ότι οι δονήσεις που παράγονται στη διάρκεια μεγάλων κατολισθήσεων ουσιαστικά μειώνουν τις δυνάμεις τριβής και επιτρέπουν στο υλικό να διανύσει μεγαλύτερες αποστάσεις.

Η δύναμη της τριβής εξαρτάται εν μέρει από τη βαρυτική δύναμη που τραβά το χώμα και τα βράχια προς τα κάτω καθώς κυλούν. Οι δονήσεις, όμως, περιοδικά σπρώχνουν το υλικό προς τα πάνω και αντισταθμίζουν τη βαρύτητα, έστω και για μια στιγμή κάθε φορά.

Και, επειδή οι δονήσεις επηρεάζουν διαφορετικά σώματα της κατολίσθησης σε διαφορετικές χρονικές δομές, ολόκληρη η κατολίσθηση κινείται περίπου σαν ρευστό.

Για τον ίδιο λόγο, λένε οι ερευνητές, ένα αυτοκίνητο είναι πιθανότερο να γλιστρήσει όταν αναπηδά σε ένα οδόστρωμα με λακούβες παρά σε έναν επίπεδο δρόμο.

Δυστυχώς, πάντως, η νέα μελέτη είναι απίθανο να βοηθήσει στην πρόληψη καταστροφών, αφού για να μπορέσουν να προβλέψουν την απόσταση που θα διανύσει μια επικείμενη κατολίσθηση οι ερευνητές θα πρέπει να γνωρίζουν εκ των προτέρων τον όγκο της.

Οι ερευνητές σχεδιάζουν ωστόσο να εξετάσουν και το κατά πόσοι η παραγωγή δονήσεων επηρεάζει τον τρόπο μετατόπισης των ρηγμάτων στη διάρκεια σεισμών.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ