Να καταργηθεί ή όχι το εμβόλιμο δευτερόλεπτο;

Οι χώρες-μέλη της Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών ανέβαλαν και πάλι την απόφασή τους για το εάν θα καταργηθεί το λεγόμενο εμβόλιμο δευτερόλεπτο, το οποίο προστίθεται κάθε λίγα χρόνια στη Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα, προκειμένου να τη συγχρονίζει με την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο. Η πρόταση κατάργησης θα επανεξεταστεί το 2023, ανακοίνωσε ο ΟΗΕ.

Η Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα (UTC) είναι το βασικό πρότυπο μέτρησης του χρόνου, το οποίο χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων στο Διαδίκτυο, τις οικονομικές συναλλαγές και άλλες διεθνείς υπηρεσίες.

Έχει αντικαταστήσει εν πολλοίς τη λεγόμενη Ώρα Γκρίνουιτς (αν και γενικά συμπίπτει μαζί της) και μετράται υπολογίζοντας το μέσο όρο της ώρας που δίνουν δεκάδες ατομικά ρολόγια αναφοράς σε όλο τον κόσμο.

To πρόβλημα όμως είναι ότι η UTC με τον καιρό αποκλίνει από την ηλιακή ώρα, η οποία υπολογίζεται από τη θέση του Ήλιου ή άλλων σωμάτων στον ουρανό. Αυτό οφείλεται σε παράγοντες που επηρεάζουν ανεπαίσθητα τη διάρκεια του 24ωρου, όπως οι παλίρροιες και η ταλάντωση του άξονα περιστροφής.

Προκειμένου να αντισταθμιστεί αυτή η διαφορά ανάμεσα στη UTC και την ηλιακή ώρα, εμβόλιμα δευτερόλεπτα προστίθεται ή αφαιρούνται από την UTC όποτε χρειάζεται. Αυτό έχει συμβεί συνολικά 26 φορές από την καθιέρωση των εμβόλιμων δευτερολέπτων το 1972 -τελευταία φορά ήταν φέτος τον Ιούνιο.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι η προσθήκη του εμβόλιμου δευτερόλεπτου στα ατομικά ρολόγια και τα ρολόγια του Διαδικτύου γίνεται συνήθως χειροκίνητα -γεγονός που αφήνει περιθώριο για ανθρώπινα λάθη που θα μπορούσαν να έχουν σοβαρές συνέπειες.

Οι δορυφόροι του GPS, για παράδειγμα, βασίζονται σε ατομικά ρολόγια που μεταδίδουν στη Γη απόλυτα συγχρονισμένα σήματα. Μεγάλη ακρίβεια απαιτείται επίσης στην υποδομή του Διαδικτύου, το οποίο βασίζεται στη μετάδοση μικρών πακέτων δεδομένων που συνενώνονται μεταξύ τους όταν φτάσουν στον προορισμό.

Η προσθήκη του τελευταίου εμβόλιμου δευτερολέπτου το 2012 γονάτισε δικτυακούς τόπους όπως το Reddit, το LinkedIn, το StumbleUpon και το Foursquare, ενώ προβλήματα εμφανίστηκαν και στο λειτουργικό σύστημα Linux και τα προγράμματα γραμμένα στη γλώσσα Java.

Η λύση είναι απλή, υποστηρίζουν εδώ και καιρό πολλοί ειδικοί: το εμβόλιμο δευτερόλεπτο πρέπει απλά να καταργηθεί, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι η ώρα UTC θα αποκλίνει από την ηλιακή ώρα κατά περίπου 1,5 λεπτά κάθε αιώνα.

Η απόφαση της Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών για την τύχη του εμβόλιμου δευτερόλεπτου προγραμματιζόταν αρχικά να ληφθεί το 2012, αναβλήθηκε όμως για το 2015 και τώρα αναβάλλεται εκ νέου λόγω έλλειψης ομοφωνίας.

Υπέρ της κατάργησης, αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο, τάσσονται μεταξύ άλλων οι ΗΠΑ και η Γαλλία. Η Βρετανία, αντίθετα, προτιμά το ισχύον σύστημα κυρίως για φιλοσοφικούς λόγους: θεωρεί ότι είναι καλύτερο να διατηρηθεί η σύνδεση ανάμεσα στο ανθρώπινο στάνταρτ μέτρησης του χρόνου και την αστρονομική ώρα που χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοί μας.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ