H πείνα «κάνει το τζόγκινγκ πιο ευχάριστο»

Η επιθυμία για άθληση και η ευφορία που φέρνει η γυμναστική δεν αποκλείεται να σχετίζονται με μια ορμόνη της όρεξης, δείχνουν πειράματα σε γενετικά τροποποιημένα ποντίκια. Η ιδέα φαίνεται ευλογοφανής: όσο περισσότερο πεινάει κανείς, τόσο μεγαλύτερο κίνητρο έχει να τρέξει και να βρει τροφή.

Πολυάριθμες προηγούμενες μελέτες έχουν συνδέσει τη λεγόμενη «ευφορία του δρομέα» με μια πληθώρα ουσιών του οργανισμού, από τις γνωστές πλέον ενδορφίνες, που έχουν δράση παρόμοια με της μορφίνης, μέχρι τα ενδογενή κανναβινοειδή και την φαινυλαιθαναμίνη, ένα μόριο με διεγερτική δράση παρόμοια με των συνθετικών αμφεταμινών.

Η λίστα θα μπορούσε να εμπλουτιστεί, εφόσον επιβεβαιωθούν τα ευρήματα νέας μελέτης στην έγκριτη επιθεώρηση Cell Metabolism.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ συνδέουν την ευφορία του αθλητή με την ορμόνη του κορεσμού λεπτίνη, η οποία παράγεται στον λιπώδη ιστό και καταστέλλει την όρεξη -ουσιαστικά ενημερώνει τον εγκέφαλο ότι τα αποθέματα ενέργειας στον οργανισμό είναι επαρκή.

Το συμπέρασμα που δείχνει να προκύπτει είναι ότι η παραγωγή λεπτίνης λόγω κορεσμού καταστέλλει την επιθυμία για τρέξιμο και την απόλαυση που προκύπτει από τη δραστηριότητα αυτή.

«Τα ορμονικά σήματα που ρυθμίζουν τη λήψη τροφής και την άσκηση πιστεύεται ότι συνδέονται στενά» αναφέρει η ερευνητική ομάδα σε ανακοίνωσή της.

Τα ευρήματα δείχνουν εξάλλου να έχουν νόημα από εξελικτική άποψη, καθώς η εξαιρετική ικανότητα του ανθρώπου για τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων πιστεύεται ότι εξελίχθηκε επειδή αύξανε την πιθανότητα εύρεσης τροφής στην ανοιχτή σαβάνα.

«Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει έναν ξεκάθαρο συσχετισμό μεταξύ τις λεπτίνης και τους χρόνους ολοκλήρωσης του μαραθωνίου: Όσο χαμηλότερα τα επίπεδα λεπτίνης, τόσο καλύτερες οι επιδόσεις» επισημαίνει η Στέφανι Φούλτον, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.

Ο μηχανισμός δράσης της λεπτίνης είναι πάντως έμμεσος: Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια από τα οποία είχε εξαλειφθεί το γονίδιο μιας πρωτεΐνης με την ονομασία STAT3, η οποία ενεργοποιείται από τη λεπτίνη σε νευρώνες του εγκεφάλου που παράγουν ντοπαμίνη. Η ενεργοποίηση της STAT3 από τη λεπτίνη δείχνει να καταστέλλει την παραγωγή ντοπαμίνης και να μετριάζει έτσι την αίσθηση ευφορίας στα κέντρα επιβράβευσης του εγκεφάλου.

Σε σύγκριση με κανονικά ποντίκια, τα γενετικά τροποποιημένα πειραματόζωα διήνυαν μεγαλύτερες αποστάσεις στον περιστρεφόμενο τροχό τους.

«Τα ποντίκια από τα οποία απουσιάζει το μόριο STAT στους ντοπαμινεργικούς νευρώνες τρέχουν σημαντικά περισσότερο» εξηγεί η Μαρία Φερνάντα Φερνάντες, πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης. «Αντίθετα, τα κανονικά ποντίκια είναι λιγότερο δραστήρια επειδή η λεπτίνη ενεργοποιεί την STAT3 στους ντοπαμινεργικούς νευρώνες, στέλνοντας το μήνυμα ότι τα αποθέματα ενέργειας στο σώμα είναι επαρκή και επομένως δεν υπάρχει λόγος δραστηριοποίησης και αναζήτησης τροφής».

«Η μελέτη μας υποδεικνύει ότι η λεπτίνη στο αίσθημα επιβράβευσης που μας προσφέρει η σωματική άσκηση» λέει η Δρ Φούλτον. «Εικάζουμε ότι, στην περίπτωση του ανθρώπου, τα χαμηλά επίπεδα λεπτίνης αυξάνουν το κίνητρο για άσκηση και διευκολύνουν την ευφορία του αθλητή» συνοψίζει.

Μένει να φανεί αν τα ευρήματα θα επιβεβαιωθούν ή θα διαψευστούν σε επόμενες μελέτες.

Για καλό και για κακό, όμως, αν δεν θέλετε να αναβάλετε το απογευματινό τζόγκινγκ καλύτερα να μην φάτε του σκασμού…

Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ