H Σαχάρα έγινε έρημος νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε

Μια νέα μελέτη για την έρημο Σαχάρα παρουσιάζει ενδιαφέροντα στοιχεία για την ηλικία και την… καταγωγή της. Σύμφωνα με τους ερευνητές η μεγάλη αφρικανική έρημος δημιουργήθηκε πολύ παλαιότερα από όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα και υπεύθυνες για τη δημιουργία της είναι οι κλιματικές αλλαγές που προέκυψαν από τη συρρίκνωση της θάλασσας της Τηθύος, «απόγονος» της οποίας είναι η Μεσόγειος Θάλασσα.

Η νέα ανάλυση

Οι επιστήμονες μελετώντας διάφορα γεωλογικά δεδομένα (κυρίως αναλύοντας τα στρώματα άμμου) της Σαχάρας είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η αφρικανική έρημος σχηματίστηκε πριν από 2-3 εκ. έτη την ίδια περίοδο που ξεκίνησε ο κύκλος των αλλεπάλληλων εποχών παγετώνων στο Βόρειο Ημισφαίριο. Διεθνής ομάδα ερευνητών ανέλυσε εκ νέου τη διαστρωμάτωση της άμμου στη Σαχάρα. Οι ερευνητές μελέτησαν επίσης γύρη που εντοπίστηκε σε ιζήματα τα οποία ανασύρθηκαν από γεωτρήσεις στον πυθμένα θαλάσσιων περιοχών της Βορείου Αφρικής. Η μελέτη των ευρημάτων οδήγησε τους ερευνητές στο να παρουσιάσουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα για την ηλικία και την καταγωγή της Σαχάρας

Οι τεκτονικές πλάκες και η θάλασσα

Σύμφωνα με τους ερευνητές υπήρξε ένα γεωλογικό ντόμινο που οδήγησε στη γέννηση της Σαχάρας. Εκείνη την εποχή στην περιοχή κυριαρχούσε η θάλασσα της Τηθύος, μια μεγάλη κεντρική θάλασσα που εκτεινόταν ανάμεσα στην Ευρασιατική ήπειρο και την Αφρικανική. Ονομάστηκε έτσι από την αρχαία ελληνική θεότητα των ωκεανών Τηθύς.Οι ερευνητές εκτιμούν ότι πριν από περίπου έντεκα εκ. έτη ξεκίνησε μια σύνθετη γεωλογική και ατμοσφαιρική διεργασία που διήρκεσε περίπου τέσσερα εκ. έτη και οδήγησε τελικά στην εμφάνιση της Σαχάρας.

Σύμφωνα με το σενάριο των ερευνητών πριν από έντεκα εκ. έτη η τεκτονική πλάκα της Αφρικής άρχισε να κινείται ταχύτερα προς την Ευρωσιατική. Παράλληλα η Αραβική χερσόνησος ανυψώθηκε. Αυτά τα γεωλογικά φαινόμενα είχαν ως αποτέλεσμα τη συρρίκνωση και «διαμελισμό» της θάλασσας της Τηθύος. Από αυτή τη συρρίκνωση και διαμελισμό προέκυψαν τελικά η Μεσόγειος Θάλασσα και η Ερυθρά Θάλασσα.

Αυτό το γεωλογικό ντόμινο και ειδικά η συρρίκνωση της θάλασσας της Τηθύος προκάλεσε μια αλυσιδωτή κλιματική μεταβολή που είχε ως αποτέλεσμα να εξαφανίζονται σταδιακά οι καλοκαιρινοί μουσώνες στη Βόρειο Αφρική. Επίσης διακόπηκε η έλευση υγρασίας από τον Ατλαντικό Ωκεανό στη Βόρειο Αφρική και η υγρασία αυτή κατευθύνθηκε σε νοτιότερες περιοχές της ηπείρου. Όλα αυτά τα φαινόμενα οδήγησαν σύμφωνα με τους ερευνητές στη γέννηση της Σαχάρας πριν από περίπου επτά εκ. έτη. Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Βήμα Science