Πώς ένα κοινό βακτήριο μεταλλάχθηκε σε αιμοσταγή δολοφόνο

Γενετικές αναλύσεις σε παλιά, αποθηκευμένα δείγματα ενός στρεπτόκοκκου αποκαλύπτουν πώς αυτό το κοινό βακτήριο απέκτησε την ικανότητα να προκαλεί τη φρικτή ασθένεια της νεκρωτικής φασιίτιδας.

Η νεκρωτική φασιίτιδα, γνωστή ανεπίσημα στα αγγλικά ως «ασθένεια που τρώει τη σάρκα», προσβάλλει τα βαθύτερα στρώματα του δέρματος καθώς και τη φασία, τα στρώματα συνδετικού ιστού που τυλίγουν τους μύες και τα όργανα.

Καθώς η λοίμωξη εξαπλώνεται, οι βακτηριακές τοξίνες προκαλούν νέκρωση των ιστών και αρκετοί ασθενείς αναγκάζονται να υποβληθούν σε δραστικό ακρωτηριασμό.

Η ασθένεια είναι σπάνια, μπορεί όμως να αποδειχθεί θανατηφόρος σε ασθενείς με κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα ή χρόνιες παθήσεις.

Η νεκρωτική φασιίτιδα προκαλείται από μια ποικιλία μικροβίων, συχνότερα όμως από τον στρεπτόκοκκο Streptococcus pyogenes, βακτήριο που συνήθως προκαλεί πονόλαιμο ή ήπιες λοιμώξεις στο δέρμα.

Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική επιθεώρηση PNAS, δείχνει ότι ο S.pyogenes απέκτησε πολύ πρόσφατα την ικανότητα να προκαλεί φασιίτιδα. Και η μεταβολή αυτή ήρθε σε τέσσερα μόλις βήματα.

Διεθνής ομάδα ερευνητών πραγματοποίησε γενετικές αναλύσεις σε χιλιάδες δείγματα S.pyogenes που χρονολογούνται από το 1920 ως σήμερα.

Η σύγκριση των στελεχών αποκάλυψε ότι το πρώτο βήμα για τη μετάλλαξη του μικροβίου ήταν η μόλυνσή του από δύο ιούς. Γονίδια των ιών που ενσωματώθηκαν στο γονιδίωμα του στρεπτόκοκκου αύξησαν την ικανότητά του να προκαλεί λοιμώξεις.

Το δεύτερο βήμα ήταν μια μετάλλαξη που εμφανίστηκε αυθόρμητα στο βακτήριο και άλλαξε μόλις μόνο μία βάση στο DNA. Αυτό εκτιμάται ότι συνέβη γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1960.

Το τρίτο και τελευταίο βήμα ήρθε στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν το βακτήριο ενσωμάτωσε ακόμα δύο ξένα γονίδια, τα οποία περιέχουν οδηγίες για την παραγωγή δύο τοξινών που προκαλούν τα χειρότερα συμπτώματα της φασιίτιδας.

Στη νέα του μορφή, ο S.pyogenes προκάλεσε επιδημίες τις δεκαετίες του 1980 και 1990.

Ο επικεφαλής της μελέτης, ο Δρ Τζέιμς Μάσερ του Μεθοδικού Ερευνητικού Κέντρου του Χιούστον, αναφέρει ότι ενδιαφέρθηκε να μελετήσει την εξέλιξη του S.pyogenes όταν ο Τζιμ Χένσον, δημιουργού του Muppet Show, πέθανε από νεκρωτική φασιίτιδα το 1990.

Σύμφωνα με τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), η ασθένεια προσβάλλει κάθε χρόνο 650 με 800 Αμερικανούς.

Τα νέα γενετικά στοιχεία δεν αποκλείεται τώρα να αξιοποιηθούν για την αντιμετώπιση της ασθένειας με αντιβιοτικά.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ