Το ευρωπαϊκό τηλεσκόπιο Ηerschel κλείνει οριστικά τα μάτια στο Σύμπαν

Έχοντας πια εξαντλήσει τα αποθέματα υγρού ηλίου που το κρατούσαν παγωμένο σχεδόν στο απόλυτο μηδέν, το ευρωπαϊκό διαστημικό τηλεσκόπιο Herschel σταμάτησε να λειτουργεί, ανακοίνωσε τη Δευτέρα η ευρωπαϊκή υπηρεσία Διαστήματος ESA.

Η κληρονομιά που αφήνει πίσω του είναι χιλιάδες εικόνες και ωκεανοί δεδομένων που θα συνεχίσουν να απασχολούν τους επιστήμονες για αρκετά ακόμα χρόνια.

Το τηλεσκόπιο Herschel, το οποίο εκτοξεύτηκε το 2009 με κόστος γύρω στο ένα δισ. ευρώ, παίρνει το όνομα του Ουίλιαμ Χέρσελ, του Βρετανού αστρονόμου που ανακάλυψε την υπέρυθρη ακτινοβολία στα τέλη του 18ου αιώνα.

Το τροχιακό παρατηρητήριο κατέγραφε την άπω υπέρυθρη ακτινοβολία που διαπερνά τα νέφη αερίου και σκόνης στο Διάστημα και μεταφέρει πληροφορίες για τα πρώτα στάδια σχηματισμού των άστρων.

H ακτινοβολία αυτή μπορεί να ανιχνευθεί μόνο από την απειροελάχιστη αύξηση της θερμοκρασίας που προκαλούσε όταν έπεφτε πάνω στον μεγάλο καθρέπτη του τηλεσκοπίου. Για το λόγο αυτό, τα όργανα του Herschel έπρεπε να διατηρούνται σε θερμοκρασία 0,3 βαθμών Κέλβιν, κοντά στο απόλυτο μηδέν (-273,15 βαθμοί Κελσίου).

^{Μια από τις εντυπωσιακότερες εικόνες του Herschel: Νεογέννητα άστρα διακρίνονται ως φωτεινές κηλίδες μέσα στα νέφη του αστερισμού του Κύκνου (Πηγή: ESA/PACS/SPIRE/Martin Hennemann & Frédérique Motte, Laboratoire AIM Paris-Saclay, CEA/Irfu – CNRS/INSU – Univ. Paris Diderot)}

Τα 2.300 λίτρα υγρού ηλίου που μετέφερε το Herschel κατά την εκτόξευση σταδιακά εξατμίστηκαν, και η άνοδος της θερμοκρασίας άφησε το τηλεσκόπιο ουσιαστικά τυφλό.

Μελετώντας την αμυδρή υπέρυθρη ακτινοβολία μακρινών γαλαξιών, το Herschel επιβεβαίωσε ότι το νεαρό Σύμπαν παρήγαγε άστρα με πολύ μεγαλύτερο ρυθμό από ό,τι σήμερα.

Ανίχνευσε επίσης νερό στους δίσκους που περιβάλλουν νεογέννητα άστρα, και έδειξε ότι ο πάγος νερού που μεταφέρει ο κομήτης Hartley-2 έχει ίδια αναλογία ισοτόπων με τους ωκεανούς της Γης. Η ανακάλυψη προσέφερε νέα στήριξη στη θεωρία που θέλει το νερό της Γης να έφτασε στον πλανήτη μας με κομήτες.

• Το νερό ήρθε στη Γη με κομήτες, υποδεικνύει μακρινό πλανητικό σύστημα
• Νερό «σαν το θαλασσινό» βρέθηκε στον κομήτη Hartley 2
• Τελικά τα άστρα δεν περνούν σε εμμηνόπαυση
• Το τηλεσκόπιο Herschel κοιτά τη σκοτεινή καρδιά του Αετού

Παρόλο που η αποστολή Herschel έχει πλέον λήξει, το Κέντρο Ελέγχου της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας θα συνεχίσει να επικοινωνεί με το τηλεσκόπιο για μερικές ακόμα εβδομάδες.

Η τελική πράξη θα έρθει το Μάιο, όταν το Herschel θα παρκάρει οριστικά σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο και δεν θα πλησιάσει ξανά τη Γη για αρκετούς αιώνες.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ