Οι κυβερνήσεις επενδύουν στον εγκέφαλο, η φαρμακοβιομηχανία όμως αποχωρεί

Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν πρόσφατα δύο μεγάλα ερευνητικά προγράμματα για την κατανόηση του ανθρώπινου εγκεφάλου. Οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες, όμως, παραμένουν δύσπιστες για το κατά πόσο οι έρευνες θα αποδώσουν στην κλινική πράξη, και πολλές σπεύδουν να αποσυρθούν από το ερευνητικό πεδίο.

Όπως σχολιάζει ανταποκριτής του Reuters που παρακολούθησε ένα φεστιβάλ νευροεπιστημών στο Λονδίνο, η φαρμακοβιομηχανία αμφιβάλλει για το κατά πόσο οι επενδύσεις στον εγκέφαλο θα αποδώσουν κέρδη, την ώρα που οι πατέντες για πετυχημένα ψυχιατρικά φάρμακα λήγουν και τα ιλιγγιώδη κάποτε έσοδα αρχίζουν να συρρικνώνονται.

«Με τις επενδύσεις που γίνονται σήμερα στη χαρτογράφηση του εγκεφάλου [σε δημόσια ερευνητικά προγράμματα] είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξουν μείζονα επιτεύγματα. Δεν γνωρίζω όμως το πότε» σχολίασε ο Μονσέφ Σλάουντι, επικεφαλής ερευνών στη GlaxoSmithKline.

H εταιρεία του, μαζί με άλλες άλλους γίγαντες της φαρμακοβιομηχανίας όπως Μerck, Novartis και AstraZeneca, έχουν ήδη περιορίσει σημαντικά τις έρευνες στις νευροεπιστήμες.

Στο συνέδριο του Λονδίνου, πάντως, βασικό θέμα συζήτησης στους διαδρόμους ήταν τα μεγάλα ερευνητικά προγράμματα που ανακοινώθηκαν πρόσφατα σε ΗΠΑ και Ευρώπη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επενδύσει ένα δισεκατομμύριο ευρώ την επόμενη δεκαετία στο φιλόδοξο Πρόγραμμα Ανθρώπινου Εγκεφάλου, στόχος του οποίου είναι η ανάπτυξη υπερυπολογιστών που θα προσομοιώνουν ό,τι γνωρίζουμε για τον εγκέφαλο.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, η κυβέρνηση Ομπάμα ανακοίνωσε το πρόγραμμα BRAIN (Έρευνα του Εγκεφάλου μέσω της Προόδου Καινοτόμων Νευροτεχνολογιών) με στόχο την καλύτερη μελέτη της εγκεφαλικής δραστηριότητας σε επίπεδο νευρώνων και την παραγωγή δυναμικών εικόνων της εγκεφαλικής λειτουργίας. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται με 100 εκατ. δολάρια για το 2014.

Ο Ομπάμα συνέκρινε το BRAIN με το Πρόγραμμα Ανθρώπινου Γονιδιώματος, η διαφορά όμως είναι ότι το ανθρώπινο γονιδίωμα κάποια στιγμή ολοκληρώθηκε, ενώ το BRAIN δεν έχει σαφή προορισμό.

Θα περάσουν εξάλλου χρόνια, αν όχι δεκαετίες, πριν τα αποτελέσματα των νέων προγραμμάτων έχουν οποιαδήποτε μετρήσιμη επίδραση στις ζωές εκατομμυρίων ασθενών.

Το σχέδιο του Ομπάμα «αναμφίβολα θα προσφέρει πρόοδο, το κατά πόσο όμως θα φέρει πρόοδο και στην περίθαλψη των ασθενών είναι διαφορετικό ερώτημα» σχολίασε στο Reuters ο Στίβεν Ρόουζ, καθηγητής Νευροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο της Βρετανίας.

Ένα βασικό πρόβλημα είναι ότι η καθαρή έρευνα στις νευροεπιστήμες δεν μεταφράζεται εύκολα σε κέρδη για τις φαρμακοβιομηχανίες, για τις οποίες έχει αποδειχθεί δύσκολο να βρουν νέα φάρμακα για τις ψυχικές ασθένειες.

Με τις πατέντες των σύγχρονων αντικαταθλιπτικών να λήγουν, τα έσοδα από τις πωλήσεις αντικαταθλιπτικών αναμένεται να συρρικνωθούν από τα 15 δισ. δολάρια στην κορύφωσή τους το 2003 στα 5,4 δισ. το 2018, δείχνουν στοιχεία της Thomson Reuters Pharma. Πτώση αναμένεται και στις πωλήσεις αντιψυχωτικών, από τα 21 δισ. δολάρια το 2011 στα 9,8 δισ. το 2018.

Όπως πάντως επισημαίνει το Reuters, υπάρχουν και εξαιρέσεις στον κανόνα. Η Eli Lilly και η Johnson & Johnson διατηρούν τις επενδύσεις τους στη νευροεπιστήμη, ενώ η Roche, περισσότερο γνωστή για τα αντικαρκινικά της φάρμακα, αύξησε πρόσφατα τις επενδύσεις στις διαταραχές του εγκεφάλου.

Δεν αποκλείεται εξάλλου οι επενδύσεις των κυβερνήσεων να επηρεάσουν τελικά και τη βιομηχανία, όπως επισημαίνει ο Άντερς Γκέρσελ Πέντερσεν της δανέζικης Lundbeck: «Οι μεγάλες πρωτοβουλίες για τον εγκέφαλο σε ΗΠΑ και Ευρώπη έχουν μακροπρόθεσμο χαρακτήρα. Δεν θα με εξέπληττε αν τελικά οδηγούσαν σε θετικές εξελίξεις οι οποίες θα προσκαλούσαν τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες να επιστρέψουν στον κλάδο».

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ