Ερευνητική κοινοπραξία χαρτογραφεί τους «διακόπτες» των γονιδίων

36

Διεθνής ερευνητική κοινοπραξία δημοσιεύει τον πρώτο χάρτη των χημικών «διακοπτών» που ενεργοποιούν και απενεργοποιούν τα ανθρώπινα γονίδια -η ολοκλήρωση του φιλόδοξου έργου ίσως ρίξει φως στους παράγοντες που οδηγούν σε καρκίνο και άλλες συχνές ασθένειες.

Η έρευνα που δημοσιεύεται την Πέμπτη στο περιοδικό Nature έρχεται περίπου μια δεκαετία μετά τον πλήρη προσδιορισμό της ανθρώπινης γενετικής αλληλουχίας και την αναγνώριση των περίπου 25.000 γονιδίων μας.

Οι ερευνητές διάβασαν έτσι τις κατασκευαστικές οδηγίες του ανθρώπινου σώματος, μέχρι σήμερα αγνοούσαν τις περίπλοκες επιδράσεις των λεγόμενων «επιγενετικών παραγόντων».

Πρόκειται για χημικές ομάδες που συνδέονται και αποσυνδέονται από το DNA ανάλογα με βιολογικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Οι τοξίνες στις οποίες εκτιθέμεθα, οι τροφές που καταναλώνουμε και άλλοι παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν επιγενετικές αλλαγές που μάλιστα κληροδοτούνται ενίοτε και στις επόμενες γενιές.

Και οι αλλαγές αυτές είναι πιθανό να συνδέονται με ασθένειες όπως ο καρκίνος, το άσθμα και το γλαύκωμα, υποψιάζονται οι επιστήμονες.

«Η δυνατότητα μελέτης του επιγονιδιώματος στην ολότητά του θα οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση του πώς η λειτουργία του γονιδιώματος ρυθμίζεται στην υγεία και την ασθένεια, αλλά και του πώς η έκφραση των γονιδίων επηρεάζεται από το περιβάλλον» εξηγεί στο AFP ο Τζόζεφ Έκερ του Ινστιτούτου Salk της Καλιφόρνια, επικεφαλής της μελέτης.

Η ομάδα του Έκερ λαμβάνει μέρος σε μια διεθνή προσπάθεια χαρτογράφησης του «επιγονιδιώματος» με προύπολογισμό 190 εκατ. δολάρια. Η έρευνά του είναι η πρώτη που δημοσιεύει η κοινοπραξία.

Οι επιγενετικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη λειτουργία των γονιδίων χωρίζονται γενικά σε δύο κατηγορίες, εξηγεί η ομάδα του Δρ Έκερ.

Στη μία κατηγορία εντάσσονται χημικές ομάδες που συνδέονται στις ιστόνες, δηλαδή τις δομές γύρω από τις οποίες τυλίζονται τα μόρια DNA. Το «κουβάρι» αυτό πρέπει να ξετυλιχθεί προκειμένου να λειτουργήσουν τα γονίδια της συγκεκριμένης περιοχής.

Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι χημικές ομάδες μεθυλίου, οι οποίες μπορούν να συνδέονται στην κυτοσίνη, ένα από τα τέσσερα «γράμματα» του DNA. Η απενεργοποίηση γονιδίων μέσω μεθυλίωσης είναι ο βασικός παράγοντας με τον οποίο το ωάριο «επαναπρογραμματίζει» το DNA του εμβρύου.

Οι χάρτες που δημοσιεύονται στο Nature αφορούν μόνο δύο από τους 200 τύπους κυττάρων στο ανθρώπινο σώμα: τους ινοβλάστες των πνευμόνων και τα βλαστικά κύτταρα που μπορούν να διαφοροποιηθούν σε οποιονδήποτε τύπο ιστού.

Ο προσδιορισμός της επιγενετικής πληροφορίας στα βλαστικά κύτταρα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στο μέλλον στην καλλιέργεια μοσχευμάτων.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ