ΔΝΤ: Τι σημαίνει η καταρχήν συμφωνία με την Ελλάδα, τι θα ακολουθήσει

Διευκρινίσεις και εξηγήσεις για το τι ακριβώς συμφωνήθηκε στο χθεσινό Eurogroup σε σχέση με τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα δίνει το Ταμείο μέσα από εννέα ερωτο-απαντήσεις. Τι είναι η επί της αρχής έγκριση συμφωνίας, πότε έχει ξαναεφαρμοστεί, γιατί προκρίθηκε αυτή η λύση και πώς βοηθά την Ελλάδα, αν μειώνει την πίεση του Ταμείου για λύση για το χρέος, αλλά και αν ισχύει για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, καθώς και πότε και υπό ποιους όρους θα δοθούν χρήματα είναι μερικά από τα ζητήματα που αποσαφηνίζει.

Όπως σημειώνεται ότι το ακριβές ύψος της χρηματοδότησης προς την Ελλάδα, η οποία θα κυμαίνεται στα 2 δισ. δολάρια, όπως δήλωσε χθες η Κρ.Λαγκάρντ, καθώς και η χρονική προθεσμία της Συμφωνίας θα οριστικοποιηθούν από το διοικητικό συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Επίσης τονίζεται με έμφαση ότι το ΔΝΤ διατηρεί τον όρο για δεσμεύσεις που θα εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του χρέους πριν αποδεσμεύσει πόρους.

Ακόμη, σύμφωνα με τις διευκρινίσεις που παρείχε το Ταμείο ήδη από εχθές, λίγα λεπτά μετά την ανακοίνωση της Κριστίν Λαγκάρντ ότι θα προτείνει στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ την επί της αρχής έγκριση μιας νέας «προαιρετικής» συμφωνίας με την Ελλάδα, προκύπτει ότι η λύση αυτή δεν έχει ξαναεφαρμοστεί σε ανεπτυγμένη χώρα.

Οι διευκρινίσεις του ΔΝΤ

Τι είναι η Κατ’ Αρχήν Έγκριση;

Η Κατ’ Αρχήν Έγκριση (ΚΑΕ) είναι μια διαδικασία που επιτρέπει το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ να εγκρίνει μια ρύθμιση χρηματοδότησης για μια χώρα-μέλος βάσει μιας συμφωνίας οικονομικών πολιτικών που έχει επιτευχθεί με τη χώρα, με την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθεί μια συμφωνία ελάφρυνσης του χρέους ή νέας χρηματοδότησης μεταξύ της χώρας και των πιστωτών της. Η ΚΑΕ παρέχει πρόσθετο χρόνο για την επίτευξης μιας τέτοιας συμφωνίας.

Όταν επιτευχθεί αυτή η συμφωνία, το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ λαμβάνει μια δεύτερη απόφαση (συνήθως χωρίς να συνεδριάσει), οπότε και η χώρα-μέλος μπορεί να αντλήσει πόρους βάσει της ρύθμισης.

Γιατί δημιουργήθηκε η διαδικασία της ΚΑΕ;

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, το ΔΝΤ χρησιμοποίησε τη διαδικασία της ΚΑΕ σε πολλές περιπτώσεις ως καταλύτη για την επίτευξη συμφωνιών μεταξύ χωρών-μελών του ΔΝΤ και των πιστωτών τους.

Χρησιμοποιούνταν σε περιπτώσεις όπου υπήρχε μια συμφωνία για τις πολιτικές που διέπουν μια ρύθμιση του ΔΝΤ, όπου όμως δεν είχε επιτευχθεί πλήρης συμφωνία μεταξύ της χώρας-μέλους και την πιστωτών της για θέματα χρηματοδότησης ή ελάφρυνσης του χρέους.

Χωρίς συμφωνία χρηματοδότησης ή ελάφρυνσης του χρέους, το ΔΝΤ δεν μπορούσε να εγκρίνει μια ρύθμιση παροχής πόρων γιατί το ΔΝΤ δεν μπορεί να χορηγεί δάνεια σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν επαρκείς εξασφαλίσεις για την βιωσιμότητα του χρέους ή για τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων.

Αυτό δημιουργούσε μια δυνητική αντίθεση: οι πιστωτές καθυστερούσαν εν αναμονή της συμφωνίας του ΔΝΤ, όμως το ΔΝΤ δεν μπορούσε να εγκρίνει τη συμφωνία χωρίς επαρκείς δεσμεύσεις των πιστωτών.

Η ΚΑΕ αντιμετώπισε το πρόβλημα αυτό επιτρέποντας στο ΔΝΤ να εγκρίνει επίσημα το πρόγραμμα πολιτικής της χώρας-μέλους διευκρινίζοντας όμως ότι η αποδέσμευση των πόρων από το ΔΝΤ θα πραγματοποιούνταν υπό την προϋπόθεση της επίτευξης συμφωνίας μεταξύ της χώρας-μέλους και των πιστωτών της για την ελάφρυνση του χρέους ή για νέα χρηματοδότηση.

Τι κερδίζει μια χώρα-μέλος από την Κατ’ Αρχήν Έγκριση;

Η ΚΑΕ επιτρέπει το ΔΝΤ να υποστηρίξει την πρόοδο που έχει σημειώσει μια χώρα στον τομέα των πολιτικών, όμως η αποδέσμευση των πόρων του ΔΝΤ γίνεται υπό τον όρο ότι θα εξασφαλιστεί χρηματοδότηση ή ελάφρυνση του χρέους. Η ΚΑΕ έχει αποδείξει την αξία της λειτουργώντας σαν καταλύτης σε θέματα χρηματοδότησης και ελάφρυνσης του χρέους σε περιπτώσεις όπου οι πιστωτές αντιμετώπιζαν δυσκολίες στην επίτευξη συμφωνίας στα θέματα αυτά.

Πώς βοηθάει η ΚΑΕ την Ελλάδα;

Η ΚΑΕ θα επέτρεπε το ΔΝΤ να στηρίξει την πρόοδο που έχει σημειώσει η Ελλάδα σε θέματα πολιτικών, ακόμη κι αν η αποδέσμευση των πόρων του ΔΝΤ θα προϋπέθετε την παροχή δεσμεύσεων από τους Ευρωπαίους πιστωτές της Ελλάδας για μια ελάφρυνση του χρέους που θα ήταν επαρκής, ώστε να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του Ελληνικού χρέους, και με την επιφύλαξη της συνέχισης της εφαρμογής από την Ελλάδα του προγράμματος που υποστηρίζεται από το ΔΝΤ.

Η χρήση της διαδικασίας της ΚΑΕ θα παράσχει την πεποίθηση στους πιστωτές να κάνουν εκταμιεύσεις στην Ελλάδα τον Ιούλιο βάσει του προγράμματος του ΕΜΣ, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό πιθανές σοβαρές πιέσεις στην Ελληνική οικονομία και στο συνολικό χρηματοοικονομικό σύστημα. Θα δημιουργήσει επίσης εμπιστοσύνη στους επενδυτές σχετικά με τις προοπτικές ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας και της ευημερίας του Ελληνικού λαού.

Η ρύθμιση της «Κατ’ Αρχήν Έγκρισης» διατηρεί την αιρεσιμότητα, τις αξιολογήσεις και την Ανάλυση Βιωσιμότητας του Χρέους;

Μια ρύθμιση που εγκρίνεται κατ’ αρχήν έχει τα ίδια τυπικά στοιχεία και τις ίδιες τυπικές απαιτήσεις με τις άλλες ρυθμίσεις του ΔΝΤ. Η μόνη διαφορά είναι ότι δεν διατίθενται πόροι μέχρι να υπάρξουν ικανοποιητικές εξασφαλίσεις από τους πιστωτές για χρηματοδότηση ή για την ελάφρυνση του χρέους.

Υπαναχωρεί το ΔΝΤ από την έμφαση που δίνει στην ελάφρυνση του χρέους;

Για χώρες με θέματα βιωσιμότητας του χρέους, το ΔΝΤ διατηρεί την έμφαση που δίνει στην ελάφρυνση του χρέους, είτε παρέχεται έγκριση της οικονομικής ρύθμισης χωρίς προϋποθέσεις, είτε παρέχεται μια κατ’ αρχήν έγκριση. Και στις δύο περιπτώσεις, η αποδέσμευση των πόρων του ΔΝΤ γίνεται με την προϋπόθεση ότι έχουν γίνει δεσμεύσεις για την ελάφρυνση του χρέους, με άλλα λόγια, αν είναι βιώσιμο το χρέος.

Έχει χρονικές προθεσμίες η ΚΑΕ;

Εξαρτάται από τη χώρα και τις περιστάσεις. Όταν η ΚΑΕ χρησιμοποιούνταν στη δεκαετία του 1980, υπήρχε συχνά μια προθεσμία 30 ημερών για την ενεργοποίηση της ρύθμισης. Όμως, υπήρξε ένας αριθμός περιπτώσεων όπου δεν υπήρχαν προθεσμίες, ή όπου η προθεσμία ήταν μεγαλύτερη από 30 ημέρες, ή όπου η προθεσμία παρατάθηκε.

Στην περίπτωση της προτεινόμενης ΚΑΕ για την Ελλάδα, η προθεσμία θα είναι ένα θέμα που θα συζητηθεί και θα αποφασιστεί από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ.

Υπάρχουν κατευθυντήριες γραμμές του ΔΝΤ που διέπουν την ΚΑΕ;

Η διαδικασία της ΚΑΕ αρχικά χρησιμοποιήθηκε σε αρκετές περιπτώσεις χωρίς κατευθυντήριες γραμμές. Ακόλουθα, το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ υιοθέτησε Κατευθυντήριες Γραμμές το 1984, οι οποίες θέτουν τις γενικές αρχές χρήσης της ΚΑΕ. Όμως, αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές δεν ισχύουν πλέον γιατί ήταν σχεδιασμένες για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου πλαισίου της πιστωτικής κρίσης της δεκαετίας του 1980, που διαφέρει από τις τρέχουσες συνθήκες σε αρκετά σημαντικά ζητήματα.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ θα συζητήσει και θα αποφασίσει τις ακριβείς λεπτομέρειες της Κατ’ Αρχήν Έγκρισης για την Ελλάδα.

Η Κατ’ Αρχήν Έγκριση δεν έχει χρησιμοποιηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, γιατί την επαναφέρει τώρα το ΔΝΤ;

Η ΚΑΕ είναι μια διαδικασία που έχει χρησιμοποιήσει το ΔΝΤ στο παρελθόν σε περιπτώσεις όπου υπήρχε συμφωνία σχετικά με τις πολιτικές στις οποίες θα βασίζονταν ένα πρόγραμμα που υποστηρίζονταν από το ΔΝΤ, αλλά όπου δεν είχε επιτευχθεί πλήρης συμφωνία μεταξύ της χώρας και των πιστωτών της για χρηματοδότηση ή για την ελάφρυνση του χρέους. Συνολικά, χρησιμοποιήθηκε 19 φορές κατά τη διάρκεια της πιστωτικής κρίσης στη δεκαετία του 1980 σαν καταλύτης για τη χρηματοδότηση ή για την ελάφρυνση του χρέους στο πλαίσιο προγραμμάτων που υποστηρίζονταν από το ΔΝΤ στις ακόλουθες χώρες: στο Σουδάν, στο Εκουαδόρ, στο Ζαΐρ, στη Μαδαγασκάρη, στη Τζαμάικα, στη Ζάμπια, στην Ακτή του Ελεφαντοστού, στην Κένυα, στη Σομαλία, στη Χιλή, στη Δημοκρατία του Κογκό, στο Μεξικό, στη Νιγηρία, στην Αργεντινή, στη Γιουγκοσλαβία και στη Βραζιλία (στο Σουδάν, στο Ζαΐρ και στην Ακτή του Ελεφαντοστού, η διαδικασία της ΚΑΕ χρησιμοποιήθηκε δύο φορές σε κάθε μια χώρα).

Με την πάροδο του χρόνου, η ΚΑΕ περιήλθε σε αχρησία γιατί δεν χρειάζονταν πλέον. Αυτό αντανακλούσε κατά πολύ τη νέα προθυμία των επίσημων πιστωτών της Λέσχης του Παρισιού να παράσχουν δεσμεύσεις για την ελάφρυνση του χρέους πριν από ρυθμίσεις του ΔΝΤ. Επίσης, για ιδιώτες πιστωτές, η ΚΑΕ δεν χρειάζονταν πλέον όταν το ΔΝΤ απέκτησε τη δυνατότητα να «δανείζει για ληξιπρόθεσμες οφειλές».

Αν και η διαδικασία δεν έχει χρησιμοποιηθεί πρόσφατα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις όπως κι αυτή, όπου υπάρχει συμφωνία σχετικά με τις πολιτικές στις οποίες θα βασίζονταν μια συμφωνία του ΔΝΤ, αλλά όπου δεν έχει επιτευχθεί πλήρης συμφωνία μεταξύ της χώρας και των πιστωτών της για χρηματοδότηση ή για την ελάφρυνση του χρέους, και ο ρόλος του ΔΝΤ μπορεί να βοηθήσει δρώντας σαν καταλύτης για τη χρηματοδότηση και την ελάφρυνση του χρέους εκ μέρους των πιστωτών.

Αργυρώ Τσατσούλη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ