Ξεχωριστές ιστορίες: Πάνω από 2.000 προσφυγόπουλα στα ελληνικά σχολεία

Τρέχουν ξυπόλυτα, με τα παπούτσια στο χέρι, για να προλάβουν τα σχολικά λεωφορεία. Αποστομωτική απάντηση σε όσους επιδόθηκαν σε ρατσιστικά παραληρήματα και ακραίες συμπεριφορές δίνουν πάνω από δύο χιλιάδες προσφυγόπουλα που φοιτούν πλέον στα ελληνικά σχολεία, στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), 61 σχολικά λεωφορεία μεταφέρουν καθημερινά 2.500, περίπου, παιδιά σε 94 σχολικές εγκαταστάσεις που βρίσκονται κοντά σε κέντρα φιλοξενίας.

Από τα 2.500 προσφυγόπουλα που παρακολουθούν μαθήματα στην Ελλάδα, περισσότερα από 1.000 παιδιά από 11 κέντρα φιλοξενίας εντάχθηκαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα από τις αρχές του έτους. Χιλιάδες ακόμη παιδιά που διαμένουν εντός και εκτός κέντρων φιλοξενίας, παρακολουθούν μαθήματα μη επίσημης εκπαίδευσης.

Με λόγια λιτά, αλλά και συγχρόνως περιεκτικά περιγράφουν οι συνοδοί σχολικών λεωφορείων στον Ελαιώνα την επαφή τους με τα προσφυγόπουλα: «Υπάρχουν παιδιά που τρέχουν καθημερινά ξυπόλυτα με τα παπούτσια στο χέρι, μετά την προσευχή τους να προλάβουν, τα σχολικά λεωφορεία. Παιδιά που θέλουν να παραμείνουν στο σχολείο ακόμα και μετά το τέλος των μαθημάτων»…

Διαφορετικές ιστορίες

Μητέρα που έφυγε από το Χαλέπι με την οικογένειά της, δηλώνει πως τη χαροποιεί που η κόρη της, Σάρα, εντάχθηκε σε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Η μικρή Σάρα, από την πλευρά της, που για ένα χρόνο μαθήτευσε σε σχολείο στη Συρία, λέει ότι θα ήθελε να μάθει την αγγλική και πολλές άλλες ξένες γλώσσες, να ζωγραφίσει, να γνωρίσει φίλους.

Ο ΔΟΜ ανέδειξε και άλλες ιστορίες παιδιών που, παρά την τραγωδία την οποία έχουν γνωρίσει, χαμογελούν στη μάθηση. Η καθεμιά είναι ξεχωριστή, όλες όμως έχουν ως κοινό παρονομαστή την ελπίδα.

O επτάχρονος Ρασάντ από τη Χασάκα της Συρίας διαμένει με την οικογένειά του στην Ανοιχτή Δομή Φιλοξενίας Προσφύγων στη Ριτσώνα και παρακολουθεί μαθήματα στο ελληνικό σχολείο από τον περασμένο Οκτώβριο.

«Ανυπομονώ να πάω στο σχολείο κάθε μέρα. Και ο μπαμπάς μου χαίρεται πολύ που κάνω μαθήματα στην Ελλάδα και μαθαίνω καινούργια πράγματα», αναφέρει χωρίς να κρύβει τον ενθουσιασμό του.

Ο ίδιος ενθουσιασμός διακατέχει και τον δεκάχρονο Αλί που διαμένει στο κέντρο του Ελαιώνα, μαζί με την οικογένειά του. Ξεριζώθηκαν από την Ντέιρ Αλ Ζορ της Συρίας και έκτοτε γνώριζαν πως η ζωή τους δύσκολα θα συναντούσε την ευτυχία.

Στο ελληνικό σχολείο ο Αλί φοιτά από τον περασμένο Οκτώβριο, στο πλαίσιο του προγράμματος εκπαίδευσης για τα παιδιά πρόσφυγες.

Αξιοπρόσεχτη και η ιστορία της 12χρονης Ράμα που μένει με την οικογένειά της στο Κέντρο Φιλοξενίας Προσφύγων στα Τρίκαλα.

«Θέλω να μάθω τα πάντα. Ανάγνωση, γραφή, ζωγραφική, όλα», είχε δηλώσει η μικρή από τη Συρία προτού καθίσει στα θρανία.

Με τη μητέρα και την αδερφή της έφυγε από το Χαλέπι, δεν ήταν όμως εύκολη η απόφαση. Ένα καλύτερο μέλλον και εκπαίδευση στην Ευρώπη υποσχέθηκε η μητέρα Φατίμα στα παιδιά της. Η μικρή της κόρη Σούντος, πριν διαβεί το κατώφλι του σχολείου, είχε εκφράσει την επιθυμία να μάθει πολλές ξένες γλώσσες.

Περίπτωση που δεν αφήνει κανέναν αδιάφορο και εκείνη της πενταμελούς οικογένειας από το Χαλέπι. Η μητέρα Χαϊφάτ περπατούσε πάνω κάνω ανήσυχα, ρίχνοντας κλεφτές ματιές στα παράθυρα του διοικητηρίου του κέντρου υποδοχής των Τρικάλων λίγες ώρες πριν τα δύο από τα τρία της παιδιά, η Σάρα και ο Μοχάμεντ, 10 και 9 χρονών αντίστοιχα, πάνε στο σχολείο για πρώτη φορά μετά από χρόνια.

«Χαίρομαι πολύ για τα παιδιά μου καθώς θεωρώ ότι η εκπαίδευση είναι ιδιαίτερα σημαντική. Έχουν περάσει δέκα μήνες από τότε που ήρθαμε στην Ελλάδα και στο μεταξύ, προσπαθώ να διδάσκω στα παιδιά ό,τι μπορώ από μόνη μου και επίσης, προσπαθώ να βελτιώσω τα αγγλικά μου», είχε πει η Χαϊφάτ που διέφυγε από το Χαλέπι μαζί με το σύζυγο και τα τρία της παιδιά, το 2015.

Η οικογένεια έφτασε στη Λέσβο και από εκεί μετακινήθηκαν σε διάφορα κέντρα υποδοχής ανά την επικράτεια. «Οι άνθρωποι είναι καλοί στα Τρίκαλα, έχουμε κάνει φίλους. Ωστόσο, πιστεύω ότι θα ήταν καλύτερο για την οικογένειά μου να μετακομίσουμε στην Ολλανδία ή τη Νορβηγία, όπου έχουμε ήδη συγγενείς», είχε δηλώσει η μητέρα.

Πριν ακούσει το χτύπημα του σχολικού κουδουνιού, η κόρη της Σάρα είχε μιλήσει με αυθορμητισμό για τα όμορφα συναισθήματά της. «θα ήθελα να μάθω αγγλικά, όλες τις γλώσσες του κόσμου. Επίσης, θα ήθελα να ζωγραφίζω και να κάνω καινούργιους φίλους». Ο αδερφός της Μοχάμεντ, από την άλλη, είχε εμφανιστεί πιο συγκρατημένος: «Θέλω πολύ να ξεκινήσω το σχολείο αλλά θέλω να δω πώς θα είναι πριν να πω κάτι, δεν ξέρω αν θα μου αρέσει ή όχι. Μου λείπει η αίθουσα αλλά αυτό που πραγματικά θέλω είναι να παίξω ποδόσφαιρο».

«Οι νέες πολιτικές επιστροφών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτουν τα παιδιά σε κίνδυνο»

Καμπανάκι για τις πολιτικές που εφαρμόζει η ΕΕ χτυπά ο ΔΟΜ, με ανακοίνωσή του, εστιάζοντας στο μέλλον των παιδιών. Οι επικρίσεις βλέπουν το φως μετά τη γνωστοποίηση των προτάσεων της Κομισιόν που παρουσίασε σχέδιο δράσης, προκειμένου να απελαύνονται πιο συστηματικά οι μετανάστες που δεν έχουν δικαίωμα να λάβουν άσυλο. Πρότεινε, παράλληλα, στα κράτη μέλη να μειώσουν την προθεσμία που έχουν οι μετανάστες για να ασκήσουν έφεση κατά των αποφάσεων για την απέλασή τους.

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε Ανανεωμένο Σχέδιο Δράσης και σειρά συστάσεων προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ για τις διαδικασίες επιστροφής ανδρών, γυναικών και παιδιών μεταναστών από την ΕΕ προς τις πατρίδες τους ή τις χώρες διέλευσής τους. Ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν άμεσα επιστροφές, οι οποίες περιορίζουν βασικούς μηχανισμούς διασφάλισης και δικαιώματα που θα πρέπει να είναι εγγυημένοι προς κάθε μετανάστη, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων που αφορούν παιδιά», αναφέρεται στο κείμενο του ΔΟΜ.

Επισημαίνεται ότι οι υπηρεσίες του ΟΗΕ και οργανισμοί για τα δικαιώματα των παιδιών ανησυχούν ότι οι συστάσεις της Επιτροπής σχετικά με τις επιστροφές ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν «άμεσες επιστροφές» ανθρώπων – συμπεριλαμβανομένων παιδιών – περιορίζοντας τους μηχανισμούς ασφαλείας των διαδικασιών και μέσω της αυξημένης εφαρμογής των κρατήσεων.

Ο Οργανισμός κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την τύχη των παιδιών. «Είναι ζωτικής σημασίας η εφαρμογή στιβαρών διαδικασιών με γνώμονα το μείζον συμφέρον των παιδιών –συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών που βρίσκονται με τις οικογένειές τους – στη λήψη των αποφάσεων επιστροφής. Δεν πρόκειται για μια τυπική γραφειοκρατική διαδικασία. Κατά την εκτίμηση αν και κατά πόσον η επιστροφή είναι προς το μείζον συμφέρον του παιδιού, οι απόψεις του παιδιού πρέπει να ληφθούν υπόψη δεόντως. Οι αναγκαστικές επιστροφές και η κράτηση είναι εξαιρετικά επιζήμιες για τα παιδιά για τις οικογένειές τους. Τα παιδιά δεν πρέπει ποτέ να τυγχάνουν κράτησης για λόγους μετανάστευσης, ακόμα και αν πρόκειται για λύση ανάγκης».

»Τα παιδιά και οι οικογένειες που επιστρέφουν στις πατρίδες τους διατρέχουν τον κίνδυνο της απόρριψης από τις οικογένειές τους ή τις τοπικές κοινότητες, όπως και από παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συχνά, πέφτουν θύματα βαρύτατων διακρίσεων. Είναι ευάλωτα στην εκμετάλλευση, στην επιστράτευση από ένοπλες ομάδες ή εξωθούνται στην καταναγκαστική εργασία», τονίζεται, μεταξύ άλλων στην ανακοίνωση του ΔΟΜ.

Επιμέλεια: Ελισάβετ Σταμοπούλου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ