Μάλλον νεκρός ο «Χασάπης της Θεσσαλονίκης»

Ένας Γερμανός αξιωματικός των Ες-Ες που υπήρξε ένας από τους τελευταίους –κι ίσως ο υπ’ αριθμόν ένα- καταζητούμενους εγκληματίες πολέμου είναι «κατά 99%» νεκρός.

Ο Άλοϊς Μπρούνερ, διοικητής στρατοπέδων συγκέντρωσης και βασικός υπεύθυνος για τις μεταγωγές και τη θανάτωση περίπου 130.000 Εβραίων από την Ελλάδα, τη Γαλλία, τη Σλοβακία και την Αυστρία, φέρεται να απεβίωσε πριν λίγα χρόνια στη Συρία και να θάφτηκε κάπου έξω από τη Δαμασκό.

«Δεν μπορούμε να το αποδείξουμε με μια επίσημη νεκροψία, ωστόσο είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι είναι έτσι», ανέφερε ο Εφρέμ Ζούροφ, διευθυντής του Κέντρου Σίμον Βίσενταλ κι ερευνητής ναζιστών εγκληματιών.

Ο Ζούροφ τόνισε στο βρετανικό δίκτυο BBC ότι πρόσφατα είδαν τη δημοσιότητα στοιχεία για τον θάνατο και την ταφή του Μπρούνερ στη Δαμασκό από έναν «αξιόπιστο πρώην πράκτορα των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών», ο οποίος είχε υπηρετήσει στη Μέση Ανατολή.

Μάλιστα, σύμφωνα με τον Ζούροφ, μέχρι και το τέλος της ζωής του, ο Μπρούνερ δεν είχε μετανοήσει για τα εγκλήματά του. «Ήταν ένα πραγματικό τέρας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο ισραηλινός ερευνητής για τον Ναζί, ο όποιος κυκλοφορούσε με νέο όνομα, ως Γκέοργκ Φίσερ.

Ο Μπρούνερ ήταν το «δεξί χέρι» του Άντολφ Άιχμαν, του εμπνευστή της «Τελικής Λύσης», δηλαδή της ολοκληρωτικής εξόντωσης όλων των Εβραίων της Ευρώπης από το χιτλερικό καθεστώς.

Ο ίδιος ο Άιχμαν είχε περιγράψει τον Μπρούνερ ως «έναν από τους καλύτερους άντρες του». Και πώς να μην τον χαρακτηρίσει έτσι, όταν ο Μπρούνερ, από το 1941 μέχρι το 1945, έστειλε περίπου 130.000 Εβραίους στα κρεματόρια των στρατοπέδων συγκέντρωσης: 47.000 Εβραίους από την Αυστρία, 45.000 από την Ελλάδα, 23.500 χιλιάδες από τη Γαλλία και 14.000 από τη Σλοβακία.

Ο ναζί που έστειλε στο θάνατο τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης

Ο Μπρούνερ έφτασε στη Θεσσαλονίκη τον Ιανουάριο του 1943 μετά από ειδική εντολή από τον Άιχμαν να συμμετάσχει στην επιχείρηση σύλληψης κι εκτοπισμού όλων των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.

Εγκαταστάθηκε σε μία έπαυλη, στην οδό Βελισαρίου 42, λίγο πιο πάνω από τα γραφεία της Ισραηλιτικής Κοινότητας, κι από εκεί ξεκίνησε το αποτρόπαιο έργο του, αυτό του αφανισμού των 56.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης της εποχής εκείνης. Από την 15η Μαρτίου 1943 μέχρι την 10η Αυγούστου 1943, πάνω από 45.000 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης στάλθηκαν στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου με 19 αποστολές. Από αυτούς, επέστρεψαν ζωντανοί περίπου 10.000, καθώς οι υπόλοιποι 35.000 κάηκαν στα κρεματόρια. Κάπως έτσι ο Μπρούνερ πήρε το παρατσούκλι «ο Χασάπης της Θεσσαλονίκης».

Τη δεκαετία του 1950, ο Μπρούνερ φέρεται να κατέφυγε στη Συρία ως σύμβουλος του προέδρου της χώρας, Χαφέζ Αλ Άσαντ, πατέρα του σημερινού προέδρου της, Μπασάρ Αλ Άσαντ, συμβουλεύοντάς τον σε ζητήματα βασανιστηρίων απέναντι σε αντιφρονούντες. Ωστόσο, οι συριακές αρχές επανειλημμένα διέψευδαν ότι ο καταζητούμενος ζούσε στη χώρα.

Το δικαστήριο της Φρανκφούρτης εξέδωσε ένταλμα σύλληψής του το 1961, την ίδια χρονιά όπου έγινε η πρώτη απόπειρα δολοφονίας του από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες. Το 1980 έγινε εναντίον του μια δεύτερη απόπειρα κατά της ζωής του στη Συρία, σε μια επίθεση όπου έχασε το ένα του μάτι. Σε συνέντευξή του το 1985 στο γερμανικό περιοδικό Bunte, είχε δηλώσει με θράσος πως «η μόνη του λύπη ήταν ότι δεν δολοφόνησε περισσότερους Εβραίους», ενώ δυο χρόνια μετά σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Sun Times του Σικάγο δήλωσε πως «οι Εβραίοι άξιζαν το θάνατο, διότι οι Εβραίοι είναι οι εκπρόσωποι του Διαβόλου και ο απόπατος της κοινωνίας. Δεν μετανοώ για τίποτε και ευχαρίστως θα επαναλάμβανα τις πράξεις μου».

Το 1987 η Ιντερπόλ εξέδωσε διεθνές ένταλμα σύλληψης, ενώ το 1995 ο Ομοσπονδιακός Εισαγγελέας της Γερμανίας προσέφερε αμοιβή 330.000 δολαρίων σε όποιον έδινε πληροφορίες που θα οδηγούσαν στη σύλληψή του. Το Γαλλικό Ανώτατο Δικαστήριο στις 2 Μαΐου 2001 καταδίκασε το Μπρούνερ ερήμην σε ισόβια κάθειρξη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Τσάβαλος

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ