Με το βλέμμα μετά το 2020 το ΔΝΤ στη Σύνοδο για το ελληνικό χρέος

Αντιδράσεις προκαλεί στο εσωτερικό του ΔΝΤ το γεγονός ότι από την 1η Ιανουαρίου 2015 το Ταμείο θα παραμείνει μόνο στη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος, με πολλά από τα μέλη του Εκτελεστικού Συμβουλίου του να ζητούν διαβεβαιώσεις πως η Ελλάδα θα είναι σε θέση μεσοπρόθεσμα (μετά το 2020) να αποπληρώσει το Ταμείο. Για αυτό το λόγο ζητούν από τους Ευρωπαίους μια «καθαρή» λύση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, αλλά και ένα ξεκάθαρο πλαίσιο για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας έως το 2017.

Σημειώνεται πως από το πρώτο πρόγραμμα στήριξης του ΔΝΤ (Μάιος 2010 – Μάρτιος 2012) η Ελλάδα έχει αντλήσει 20,22 δισ. ευρώ, ποσό που ήδη αποπληρώνεται. Από το δεύτερο πρόγραμμα στήριξης του ΔΝΤ ύψους 27,4 δισ. ευρώ η Ελλάδα έχει λάβει ήδη 11,79 δισ. ευρώ και υπολείπονται 15,7 δισ. ευρώ. Εάν η έκτη αξιολόγηση της τρόικας που θα ξεκινήσει στα τέλη Σεπτεμβρίου ολοκληρωθεί ομαλά, το ΔΝΤ θα εκταμιεύσει εντός του Οκτωβρίου- Νοεμβρίου ακόμη 3,5 δισ. ευρώ. Έτσι, θα απομένουν 12,2 δισ. ευρώ για να διατεθούν στο διάστημα Ιανουαρίου 2015 –Φεβρουαρίου 2016.

Μέλη του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ που εκπροσωπούν το 52% των ψήφων και προέρχονται εκτός Ευρώπης θεωρούν πως η έκθεση του Ταμείου στην Ελλάδα είναι ήδη πολύ μεγάλη και ότι θα πρέπει η Ευρώπη να δώσει πρόσθετες διαβεβαιώσεις πως η αποχώρηση της από το ελληνικό πρόγραμμα δεν θα δημιουργήσει προβλήματα στο ΔΝΤ. Πρέπει να υπογραμμισθεί πως σε κάθε έκθεση αξιολόγησης που εισάγεται προς έγκριση στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ προκειμένου να εγκριθεί η εκταμίευση δόσεων προς μια χώρα υπάρχει μια ξεχωριστή ενότητα που αναφέρεται στην ικανότητα της χώρας να αποπληρώσει το Ταμείο.

Στην τελευταία έκθεση αξιολόγησης της Ελλάδας (Ιούνιος 2014) τονίζεται πως η ικανότητα της χώρας μας να αποπληρώσει το Ταμείο παραμένει «επαρκής». Συγκεκριμένα τονίζονται τα εξής: «Τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ παραμένουν δεσμευμένα σε μια δέσμη μέτρων στήριξης από τον επίσημο τομέα που θα συμβάλει στη διατήρηση του χρέους σε μια σταθερά καθοδική πορεία για όσο η Ελλάδα συμμορφώνεται με όλες τις πολιτικές του προγράμματος. Ως εκ τούτου, η ικανότητα να αποπληρώσει το Ταμείο εξαρτάται επίσης από την ικανότητα των αρχών να εφαρμόσουν πλήρως το φιλόδοξο πρόγραμμα. Αν το πρόγραμμα εκτροχιαζόταν ανεπανόρθωτα και τα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ δεν συνέχιζαν να στηρίζουν την Ελλάδα, η ικανότητά της να αποπληρώσει το Ταμείο θα ήταν πιθανό ανεπαρκής».

Η «σύνοδος» για το χρέος

Ο Πολ Τόμσεν, που πλέον εκτελεί χρέη Διευθυντή του Ευρωπαϊκού Τομέα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, δέχεται από καιρό πιέσεις από το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ ώστε να διασφαλισθεί η ικανότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει το Ταμείο. Και οι πιέσεις αυτές δεν είναι τυχαίες.

Ο μηχανισμός στήριξης του ΔΝΤ (Extended Fund Facility) προς την Ελλάδα προβλέπει την αποπληρωμή του δανείου των 27,4 δισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας, ήτοι εάν η χώρα μας λάβει όλες τις προγραμματισμένες δόσεις από το Ταμείο θα πρέπει να τις εξοφλήσει έως το Φεβρουάριο του 2026. Αν και μέχρι το 2020 η Ελλάδα έχει ένα ευνοϊκό πρόγραμμα εξόφλησης του χρέους της, από το 2021 και μετά αυτό επιβαρύνεται.

Μόνον την περίοδο 2022 -2023 η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλει στο ΔΝΤ 8,8 δισ. ευρώ. Εάν δεν υπάρξουν παρεμβάσεις για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους αυτή η αποπληρωμή ενδεχομένως να μην είναι εφικτή. Αυτό διότι το 2022 εκπνέει η περίοδος χάριτος για την αποπληρωμή των τόκων των δανείων που έχουμε λάβει από την ευρωζώνη. Το έτος εκείνο θα πρέπει μόνον για τόκους να πληρώσουμε στην ευρωζώνη 22,5 δισ. ευρώ. Αν προσθέσουμε και τα δάνεια ύψους 6,2 δισ. ευρώ που ωριμάζουν εκείνη τη χρονιά (στα οποία υπολογίζονται και τα δάνεια του ΔΝΤ), η Ελλάδα θα βρεθεί να πρέπει να αποπληρώσει συνολικές υποχρεώσεις ύψους 28,7 δισ. ευρώ.

Το ποσό αυτό είναι τεράστιο και απαιτείται ειδική διευθέτηση τους χρέους προκειμένου να μειωθεί στο μισό. Το ΔΝΤ που θέλει να διασφαλίσει πως δεν θα βρεθεί μπροστά σε εκπλήξεις ζητά πλέον από την Ευρωζώνη -τώρα που έχουν εκπληρωθεί και οι υποχρεώσεις της Ελλάδας για τα πρωτογενή πλεονάσματα- να κάνει πράξεις τις δεσμεύσεις της για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Ειδικά έως το 2026 έτος που θα απεμπλακεί καθολικά από το ελληνικό πρόγραμμα.

Για το λόγο αυτό το ΔΝΤ ζητά να συγκληθεί στις 14 και 15 Νοεμβρίου στην Ουάσιγκτον «Σύνοδος» (σύσκεψη) για το ελληνικό χρέος με τη συμμετοχή της ΕΕ, της ΕΚΤ και της Ελλάδας προκειμένου να καταγραφούν και να αποκρυσταλλωθούν οι ευρωπαϊκές δεσμεύσεις. Αν και το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει ακόμη ενημερωθεί επισήμως από ΔΝΤ και ΕΕ για την σύσκεψη της Ουάσιγκτον αυτό πάντως αναμένεται να συμβεί στο επόμενο διάστημα (με καθυστέρηση έμαθε η ελληνική πλευρά και το ότι το ΔΝΤ είχε συναινέσει για το τρίμερο των επαφών στο Παρίσι).

Οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις αναφέρουν πως σε αυτή τη Σύνοδο θα αποφασισθεί η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους με μείωση των επιτοκίων των δανείων της ευρωζώνης και επέκταση των ωριμάνσεων τους (πέραν του 2013). Πολλά μέλη του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ θεωρούν πως η απομείωση του ελληνικού χρέους πρέπει να γίνει σε ονομαστικούς όρους (καθαρό κούρεμα), καθώς αντίθετη απόφαση απλά μεταθέτει την επίλυση του προβλήματος.

Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της «Συνόδου για το Χρέος» το ΔΝΤ θα εξακολουθήσει να έχει συγκεκριμένες υποχρεώσεις απέναντι στην Ελλάδα. Πρέπει να τονισθεί πως το ΔΝΤ δεν δύναται από μόνο του να αποχωρήσει από μια χώρα. Παραμένει στο πρόγραμμα έως ότου εξοφληθούν τα δάνεια που έχει χορηγήσει. Καταστατικά εάν ένα κράτος που έχει προσφύγει στο ΔΝΤ δεν συμμορφώνεται προς τις υποδείξεις του , απλά δεν λαμβάνει τις δόσεις του Ταμείου. Σε κάθε περίπτωση εάν η Ελλάδα δεν θέλει να λάβει πρόσθετη στήριξη από το Ταμείο μπορεί απλά να το ζητήσει.

Θανάσης Κουκάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ