Μείωση Χρέους και Ανάκαμψη

Αποκτήσαμε μία πολύ καλή συμφωνία
για τη μείωση του δημοσιονομικού βάρους από το χρέος μεταφέροντάς το στους
πιστωτές μας και στους συνεταίρους μας.

Σύμφωνα, τώρα, με τις τελευταίες
αξιόπιστες προβλέψεις της Commission,
η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας τοποθετείται εντός του 2014. Σημειωτέον
ότι μιλάμε για ανάκαμψη του ρυθμού μεγέθυνσης του ΑΕΠ που δεν σημαίνει ταυτοχρόνως
και ανάκαμψη στην απασχόληση (η οποία καθυστερεί για 2 ή 3 χρόνια). H ύφεση
το 2012 θα κινηθεί μεταξύ -4% έως -5,5%. Είναι, λοιπόν, λογικό να αναμένουμε
ότι υπό τις παρούσες συνθήκες η ανάκαμψη θα καθυστερήσει και άλλο, πέρα δηλαδή
από το 2013. Προς την κατεύθυνση αυτή λειτουργεί και η συνεχιζόμενη λήψη περιοριστικών
μέτρων που εκτείνεται μέχρι το 2014, δεδομένου ότι κυρίαρχος στόχος είναι
η δημιουργία πρωτογενούς πλεονάσματος 4,5% το 2014. Εάν, πάντως, αυτό το πρόγραμμα
εκτελεστεί επακριβώς, ενδεχομένως η συγκεκριμένη προοπτική δημιουργίας πρωτογενούς
πλεονάσματος του 2014 να υπερνικήσει τις συσταλτικές επιδράσεις της δημοσιονομικής
προσαρμογής το 2013 και 2014 δεδομένου ότι θα δημιουργήσει προϋποθέσεις μεταστροφής
του όλου κλίματος στην ελληνική οικονομία. Η (έστω και προσδοκώμενη) έλευση
εξάλλου των πρωτογενών πλεονασμάτων θα βελτιώσει τη διαπραγματευτική ικανότητα
των ελληνικών αρχών που πιθανόν να οδηγήσει σε μία διαφορετική σχέση με τους
εταίρους μας.

Παράλληλα σε ευρωπαϊκό επίπεδο
θα έχουν συντελεστεί ορισμένες μεταβολές: α) θα έχει κάνει αισθητή την παρουσία
της η επαναπειλούμενη (επαπειλούμενη ή εκ νέου επαπειλούμενη;) ύφεση στις
κεντρικές ευρωπαϊκές χώρες, άρα θα έχουν δημιουργηθεί προϋποθέσεις ενεργότερης
παρέμβασης της ΕΚΤ μέσω του European Quantitative Easing προς το ευρωπαϊκό
τραπεζικό σύστημα και το οποίο θ’ αρχίζει να αποδίδει στο τέλος του 2012,
β) η υπογραφή των αλλαγών (Fiscal Compact Treaty, Μάρτιος 2012) στην Ευρωπαϊκή
Συνθήκη θα έχει απελευθερώσει τη διαδικασία ανάληψης δράσης αντικυκλικού χαρακτήρα
(πολιτικές κατά της ύφεσης) στις ευρωπαϊκές κεντρικές χώρες, γ) οι πολιτικές
εξελίξεις (εκλογές στη Γαλλία και τη Γερμανία) θα ευνοούν τη μεγαλύτερη δημοσιονομική
παρέμβαση στις αγορές.

Η παραπάνω ανάλυση δείχνει ότι,
όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, η ακολουθητέα επικρατούσα οικονομική πολιτική
στην ευρωπαϊκή και ελληνική οικονομία, για το τρέχον και τα δύο επόμενα χρόνια,
ενδεχομένως οδηγεί σε μία θετική προοπτική. Αλλά μόνο ενδεχομένως.
Αντιθέτως, μία πολιτική που θα συντίθετο από τα παρακάτω πέντε σημεία θα οδηγούσε
σε μία πολύ πιο βέβαιη θετική εξέλιξη:

α) Βραχυχρόνια ενίσχυση της ζήτησης
μέσω εξωτερικών εισροών (απαιτούνται €5-8 δισ. ετησίως). Ας χρησιμοποιηθεί
μέρος των εσόδων από την εκμετάλλευση της δημόσιας περιουσίας (π.χ. Ήλιος,
Ελληνικό) για την τόνωση των ταμείων συντάξεων. Αυτό θα κάνει τους πολίτες
περισσότερο ασφαλείς να ξοδέψουν περισσότερα και να ανασχεθεί η ύφεση. Γνωρίζω
ότι είναι ανορθόδοξη πρόταση, αλλά πολύ περισσότερο ανορθόδοξη είναι η μακροχρόνια
υφεσιακή πολιτική που επιβάλλεται στην Ελλάδα.

β)Σεβασμός της ισορροπίας στις
συμφωνίες εργοδοτών και εργαζομένων. Με άλλα λόγια, άμεσα να διορθωθεί η ατυχής
παρέμβαση της Τρόικας στο σημείο αυτό. Εξάλλου η ανεργία θα «διορθώσει» επαρκώς
το κόστος εργασίας.

γ)Η αναδιοργάνωση του τραπεζικού
συστήματος έχει καθυστερήσει υπερβολικά. Πρέπει να επιταχυνθεί.

δ)Βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη
τήρηση των δημοσιοοικονομικών δεσμεύσεων.

ε)Μεσομακροπρόθεσμος (5ετής)
ορίζοντας πειστικής υλοποίησης διαρθρωτικών μεταβολών.

Είναι η πρώτη φορά που αφήνω
τον σκεπτικισμό μου για το μέλλον να εκφραστεί με μεγαλύτερη σαφήνεια. Πιστεύω
πραγματικά ότι ο χρόνος βρίσκεται πίσω μας. Δεν είμαστε στο 2010 και στο 2011.
Είμαστε ήδη στον τέταρτο χρόνο ύφεσης, παραγωγής ανέργων και κλεισίματος επιχειρήσεων.
Εξάλλου, το γεγονός ότι αφήνουμε πίσω μας το δημοσιονομικό βάρος και το φόβο
της άτακτης πτώχευσης μου επιτρέπει να εκφράσω τις σκέψεις μου για την ανάπτυξη
και το μέλλον περισσότερο ελεύθερα. Για να μπορέσει πλέον να συνεχιστεί το
μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα των διαρθρωτικών αλλαγών (που έτσι κι αλλιώς έχει μακροχρόνιο
ορίζοντα αποτελεσματικότητας), χρειάζεται άμεση ενίσχυση της συνολικής ζήτησης
στην ελληνική οικονομία και μάλιστα κατά τρόπο ορατό! Αλλιώς το κόστος της
σημερινής ύφεσης δεν πρόκειται να ισοσταθμιστεί από κανένα (!) μελλοντικό
όφελος!

Π.Ε. Πετράκης
Καθηγητής ΕΚΠΑ

Καθ. Παναγιώτης Ε. Πετράκης