Το Κόστος Εργασίας και η Ανάπτυξη

Το Μοναδιαίο Κόστος Εργασίας εκφράζει το κόστος εργασίας που απαιτείται για την παραγωγή μίας νομισματικής μονάδας (€1) ΑΕΠ και υπολογίζεται ως λόγος δύο παραγόντων: Τον αριθμητή του κλάσματος αποτελεί το μέσο εργασιακό κόστος (συνολική αμοιβή εργασίας προς τον αριθμό εργαζομένων), ενώ τον παρονομαστή αποτελεί το παραγόμενο προϊόν ανά απασχολούμενο (εργαζόμενοι με σχέση εξαρτημένης εργασίας ή αυτοαπασχολούμενοι).

Συνήθως, αντί της τιμής του λόγου αυτού χρησιμοποιούμε τον δείκτη του λόγου που εκφράζει τη μεταβολή του στον χρόνο, ώστε να εντοπίζουμε τις σχετικές μεταβολές στην ανταγωνιστικότητα μεταξύ διαφορετικών χωρών. Στο Διάγραμμα 1 απεικονίζεται το ονομαστικό μοναδιαίο κόστος εργασίας της γερμανικής και της ελληνικής οικονομίας, καθώς και ο μέσος όρος των τριών μεσογειακών χωρών της ΕΕ (Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία), όπως παρουσιάζονται στις συνεχείς γραμμές στο Διάγραμμα.

Παρατηρούμε πως το μοναδιαίο κόστος εργασίας στην Ελλάδα και τις μεσογειακές χώρες της ΕΕ παρέμενε έως και το 2007 περίπου χαμηλότερο του αντίστοιχου γερμανικού. Μετά το 2007, η ταχύτατη ενίσχυση του μοναδιαίου κόστους εργασίας στην Ελλάδα και τις μεσογειακές χώρες σηματοδοτεί την επικαλούμενη απώλεια ανταγωνιστικότητας σε σχέση με τη Γερμανία.

Διάγραμμα: Εξέλιξη ονομαστικού Μοναδιαίου Κόστους Εργασίας στη Γερμανία, την Ελλάδα (Ελληνική Πραγματικότητα) και στον Μ.Ο. χωρών του ευρωπαϊκού Νότου.

Πηγή: ECFIN, AMECO database και ίδιοι υπολογισμοί.

Ωστόσο, θα πρέπει να δούμε ότι το Ελληνικό Μοναδιαίο Κόστος Εργασίας υπό την πίεση κυρίως της ανεργίας προβλέπεται να μειωθεί σημαντικά (Ελληνική Πραγματικότητα στο Διάγραμμα). Αυτή η μείωση παρατηρείται πολύ πριν την παρούσα παρέμβαση στο ζήτημα του εργατικού μισθού στον ιδιωτικό τομέα.

Κάναμε όμως ένα πείραμα (το Ελληνικό Πείραμα στο Διάγραμμα). Υποθέσαμε, κρατώντας όλα τα άλλα δεδομένα σταθερά, ότι στην Ελλάδα το 2009 είχαμε 0% ανάπτυξη αντί του πραγματικού -3,2%. Το 2010 είχαμε -0,5% αντί του πραγματικού -3,5% και το 2011 -0,5% αντί του πραγματικού -6,5%. Το 2012 βάλαμε +0,5% αντί του προβλεπόμενου -3,8% και το 2013 +1% έναντι -0,5% του προβλεπόμενου. Δηλαδή υποθέσαμε ότι την περίοδο 2009-2013 είχαμε μία ελαφρά ύφεση αντί της καταστροφής που συνέβη.

Τι συνέβη στον Δείκτη Ανταγωνιστικότητας; Γίναμε σχεδόν ανταγωνιστικότεροι της Γερμανίας!

Γιατί το Μοναδιαίο Κόστος Εργασίας εξαρτάται και από το παραγόμενο προϊόν. Το ίδιο ακριβώς θα συνέβαινε και εάν, π.χ., συμπεριλαμβάναμε την παραοικονομία στους υπολογισμούς του παραγόμενου προϊόντος κρατώντας μάλιστα τους πραγματικούς υφεσιακούς ρυθμούς μεγέθυνσης.

Άρα ο ρυθμός ανάπτυξης μετράει (!) και όχι μόνο το δύσμοιρο εργασιακό κόστος.

Φανταστείτε ότι τώρα μας βάζουν να σκεφτόμαστε ως εξής: Όσο μεγαλύτερη είναι η ύφεση τόσο μεγαλύτερη είναι η μείωση των ονομαστικών μισθών που απαιτείται για να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα. Μα έχει λογική αυτό;

Συμπέρασμα: Οι οικονομικοί δείκτες πρέπει να χρησιμοποιούνται από τους πολιτικούς με πολύ μεγάλη προσοχή, όταν ιδίως με βάση αυτούς αποφασίζουν για τη ζωή των ανθρώπων. Και στην προτεινόμενη περίπτωση δείχνουν άλλα από αυτά που προσπαθούν να μας πείσουν.

Π.Ε. Πετράκης
Καθηγητής ΕΚΠΑ
με τη συνεργασία του Κ. Στρατή

Καθ. Παναγιώτης Ε. Πετράκης