Εξερευνώντας το (νέο) Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου

Δέκα χρόνια έχουν περάσει από την επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου της Νέας Υόρκης. Στη θέση της τρύπας που υπήρχε για πολλά χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, αρχίζει τώρα και υψώνεται ένας νέος ουρανοξύστης. Αποτελεί το ένα μόνο από τα κτίρια που θα ανεγερθούν εκεί.

Οι Δίδυμοι Πύργοι υπήρξαν χαρακτηριστικό σημείο της αμερικανικής μεγαλούπολης. Στους μήνες που ακολούθησαν την επίθεση, οι Νεοϋορκέζοι, μουδιασμένοι ακόμα από την τραγωδία, έστρεφαν το βλέμμα προς το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου για να προσανατολιστούν.

Μόνο που εκεί δεν υπήρχαν πια τα δύο διάσημα κτίρια της πόλης. Το σημείο είχε ονομαστεί «Μηδέν». Επειδή εκεί δεν βρισκόταν τίποτε άλλο πέρα από μία τρύπα σε μέγεθος καθεδρικού ναού.

Τους τελευταίους μήνες, με την 10η «μαύρη» επέτειο της καταστροφής να πλησιάζει, ένα νέο κτίριο άρχισε να κάνει την εμφάνισή του στο σημείο. Έχει ολοκληρωθεί μόλις κατά τα δύο τρίτα, αλλά είναι ήδη ψηλότερο από όσα το περιτριγυρίζουν.

Όταν ολοκληρωθεί, το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου 1 (σχεδιασμένο από τον Ντέιβιντ Τσάιλς) θα είναι 104 ορόφους ψηλό, φτάνοντας τα 541 μέτρα ύψος (το ύψος του είναι το ίδιο με εκείνο των Δίδυμων Πύργων, μόνο που μια κεραία το ανεβάζει στα 1776 πόδια –νούμερο σημαδιακό μιας και αυτή ήταν η χρονιά της αμερικανικής ανεξαρτησίας).

Τα εγκαίνιά του θα γίνουν τον Ιανουάριο του 2014.

Για χρόνια οι κάτοικοι της Νέας Υόρκης συζητούσαν για το τι έπρεπε να γίνει στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου. Κάποιοι επιθυμούσαν ένα μνημείο, άλλοι ένα καινούριο κτίριο, ορισμένοι ζητούσαν ένα πάρκο.

Άλλωστε, αυτό είναι το σημείο που έχασαν τη ζωή τους 2.749 άτομα σε διάστημα 102 λεπτών. Δέκα χρόνια μετά μόλις 174 πτώματα έχουν ανασυρθεί. Και ως τέτοιος χώρος θα έπρεπε να φέρει το σημάδι της τραγωδίας του.

Στόχος των αρχιτεκτόνων ήταν να συνδυαστεί η ανάγκη για μνήμη και η χαρούμενη, ζωντανή πλευρά της Νέας Υόρκης.

Εκτός από το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου 1, στο σημείο θα χτιστεί και το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου 2, το οποίο έχει σχεδιαστεί με σεβασμό «στα ίχνη» των Δίδυμων Πύργων που βρίσκονται κάτω από αυτό.

Στόχος είναι κάποιος που κοιτάζει προς το σημείο, οπουδήποτε στη Νέα Υόρκη και αν βρίσκεται, να ξέρει ανά πάσα στιγμή που βρίσκονται αυτά τα «ίχνη».

Συνολικά θα κατασκευαστούν πέντε κτίρια. Ο «εμπνευστής» του σχεδίου, Ντάνιελ Λίμπεσκιντ, επιθυμούσε να είναι χαμηλότερα και να θεωρούνται «ασφαλέστερα», να μην καλύπτουν με τη σκιά τους τους δρόμους κάτω από αυτά.

Το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου 3 σε σχέδια Ρίτσαρντ Ρότζερς είναι πιο «βιομηχανικό» και το κυρίαρχο υλικό είναι το γυαλί.

Το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου 4 ολοκληρώνει ένα σχήμα «σπιράλ» που δημιουργούν τα κτίρια.

Ο αρχιτέκτονας Ντάνιελ Λίμπεσκιντ εμπνεύστηκε ένα σπιράλ κτιρίων που θα «μιμούνται» το σχήμα του πυρσού του Αγάλματος της Ελευθερίας και θα «προστατεύουν» την «Πλατεία Μνήμης» (Memorial Plaza) που βρίσκεται ανάμεσά τους.

Εκεί θα υπάρχει και το Μουσείο Μνήμης, αφιερωμένο στα θύματα της τρομοκρατικής επίθεσης, ενώ στο κέντρο του πάρκου βρίσκονται τα «ίχνη» των Δίδυμων Πύργων, τα οποία είναι λίμνες, που περιμετρικά αναγράφουν τα ονόματα των θυμάτων.

Συγκεκριμένα, στο μπρούτζινο πλαίσιο που βρίσκεται περιμετρικά του νότιου Πύργου αναγράφονται τα ονόματα των θυμάτων που βρίσκονταν στο αεροπλάνο, των διασωστών, των θυμάτων από την επίθεση στο Πεντάγωνο και τη συντριβή του αεροσκάφους στην Πενσυλβάνια.

Ένα δεύτερο πλαίσιο στο βόρειο Πύργο έχει σκαλισμένα τα ονόματα των νεκρών στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, καθώς και των θυμάτων της πρώτης τρομοκρατικής επίθεσης στο σημείο, στις 26 Φεβρουαρίου 1993.

Περισσότερα από 400 δέντρα έχουν φυτευτεί στην πλατεία.

Στο «Σημείο Μηδέν» θα βρίσκεται και ο σταθμός των τρένων, σε εντυπωσιακό σχέδιο Σαντιάγκο Καλατράβα.

Ένα πέμπτο –και τελευταίο- κτίριο πρόκειται να χτιστεί στο μέλλον στο Σημείο, ωστόσο δεν έχει σχεδιαστεί ακόμα.

Τα περισσότερα από τα κτίρια θα φιλοξενούν γραφεία.

Σχετικά με την ελληνορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν, η οποία επρόκειτο αρχικά να ξαναχτιστεί, δεν συμπεριελήφθη στα τελικά σχέδια. Έντονη ήταν η αντίδραση της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, η οποία προσπαθεί να ανατρέψει την απόφαση.

Για τους κατοίκους της Νέας Υόρκης το 2013 αποτελεί ένα σημείο εκκίνησης. Είναι τότε που θα ανοίξουν τις πύλες τους τα πρώτα κτίρια. Και το «Σημείο Μηδέν» θα γεμίσει νούμερα (1, 2, 3, 4, 5, όπως και τα ονόματα των κτιρίων) και ζωή.

Αγγελική Στελλάκη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ