Το λεσβιακό μέλος: Ο Αλκαίος (Μέρος Α’)

Ο Αλκαίος, ο σημαντικότερος —μαζί με τη Σαπφώ— εκπρόσωπος της αιολικής λυρικής ποίησης, καταγόταν από τη Μυτιλήνη, γεννήθηκε δε κατά πάσαν πιθανότητα στη δεκαετία 630-620 π.Χ.

Ως μέλος της αιολικής αριστοκρατίας, γνήσιας κληρονόμου του ομηρικού κόσμου από πολλές απόψεις, ήταν ένας περήφανος άνδρας, που αγαπούσε τα πλούτη, το ποτό, τις χαρές του έρωτα και, προπάντων, την ελευθερία σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του.

Η ζωή και το ποιητικό έργο του Αλκαίου συνδέονται άμεσα με τις έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις που σημειώνονταν την περίοδο εκείνη στη Μυτιλήνη, το πολιτικό κέντρο της Λέσβου. Εκεί, μετά την εκδίωξη της βασιλείας, την εξουσία κατέλαβε αρχικά το γένος των Πενθιλιδών, που είλκε την καταγωγή του από το μυθικό οικιστή του νησιού Πένθιλο. Η βίαιη διακυβέρνηση της γενιάς αυτής ολοκληρώθηκε στον 7ο αιώνα π.Χ., αφού προηγήθηκαν δύο επιθέσεις των αντιπάλων της.

Την εξουσία διεκδίκησαν ακολούθως διάφορα φιλόδοξα αριστοκρατικά γένη, ενώ δεν έλειψαν και εκείνοι που προσπάθησαν να γίνουν τύραννοι.

Κομβικής σημασίας για τη ζωή του Αλκαίου υπήρξε η σχέση του με τον Πιττακό τον Μυτιληναίο (circa 650-570 π.Χ.), έναν από τους Επτά Σοφούς της αρχαίας Ελλάδας, ο οποίος κυβέρνησε επί δέκα έτη τη Μυτιλήνη.

Ο Πιττακός ήταν εκείνος που εκθρόνισε τον τύραννο Μέλαγχρο, με τη βοήθεια των αδελφών του Αλκαίου. Ο ίδιος ο ποιητής δεν έλαβε μέρος στην επιχείρηση εναντίον του Μέλαγχρου, επειδή, όπως διαβάζουμε σε ένα απόσπασμα, ήταν ακόμα ένα μικρό παιδί, που δεν μπορούσε να εμπλακεί στις υποθέσεις των ανδρών.

Τον Αλκαίο τον βλέπουμε στο πλευρό του Πιττακού στους μακροχρόνιους αγώνες που διεξήγαγε η Μυτιλήνη εναντίον της Αθήνας για την κατοχή του Σιγείου, πόλης της Τρωάδος, χτισμένης στο ομώνυμο ακρωτήριο (Σίγειον άκρον), στην είσοδο του Ελλησπόντου.

Σε αντίθεση με τον Πιττακό, ο οποίος σκότωσε σε μονομαχία τον αρχηγό των Αθηναίων, τον ολυμπιονίκη Φρύνωνα, ο Αλκαίος, σε μια από τις μάχες που έλαβαν χώρα περί το 600 π.Χ., αναγκάστηκε να τραπεί σε φυγή και να πετάξει τα όπλα του, που έγιναν λάφυρα των εχθρών του.

Ο τρόπος με τον οποίον αντιμετώπισε ο Αλκαίος το ατυχές αυτό περιστατικό, δίνοντας δηλαδή έμφαση στο γεγονός ότι ο ίδιος κατάφερε να γλιτώσει από αυτήν την περιπέτεια, ανακαλεί στη μνήμη μας έναν σπουδαίο φιλολογικό πρόγονό του, τον Αρχίλοχο.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο Αλκαίος, ο σημαντικότερος (μαζί με τη Σαπφώ) εκπρόσωπος της αιολικής λυρικής ποίησης.