Πριν την Τερίζα με τον Ντόναλντ υπήρξε η Μάγκι με τον Ρόνι

H Τερίζα Μέι ήταν η πρώτη πρωθυπουργός ξένης χώρας που πέρασε το κατώφλι του Λευκού Οίκου για να συναντήσει τον Ντόναλντ Τραμπ με φόντο την «ειδική σχέση» που παραδοσιακά έχουν οι δύο χώρες.

Η εικόνα που μετέδωσαν τα ΜΜΕ θύμισε σε πολλούς μια παλαιότερη «ειδική σχέση»: εκείνη του Ρόναλντ Ρίγκαν με την Μάργκαρετ Θάτσερ.

Άλλη εποχή, βεβαίως με περίεργες ωστόσο ομοιότητες. Ο Ρεπουμπλικάνος κυβερνήτης της Καλιφόρνια και άλλοτε σταρ του Χόλιγουντ Ρόναλντ Ρίγκαν έγινε πρόεδρος σε μεγάλη ηλικία -όπως και ο Τραμπ- και κλήθηκε να διαχειριστεί μια οικονομία σε κρίση και τον Ψυχρό Πόλεμο.

Ο επιχειρηματίας Τραμπ παρέλαβε μια οικονομία σε ανάπτυξη και έναν κόσμο γεμάτο διαφορετικές προκλήσεις και αβεβαιότητες και προς το παρόν, απαντά με προστατευτισμό και διατάγματα.

Η Θάτσερ είχε επίσης να διαχειριστεί μια χώρα σε ύφεση, αλλά και τον μεγάλο διαχρονικά πονοκέφαλο των Βρετανών: τις Βρυξέλλες.

Πολύ γνωστές υπήρξαν οι εκρήξεις της -ακόμα και εντός Βουλής- κατά των γραφειοκρατών της τότε ΕΟΚ, αλλά και η απέχθειά της στο κοινό νόμισμα.

Η Τερίζα Μέι καλείται τώρα να λύσει το γρίφο του Brexit.

Ο Ρίγκαν υπήρξε πρόεδρος των ΗΠΑ τη δεκαετία του 1980 (1981-1989) και η Θάτσερ πρωθυπουργός της Βρετανίας την ίδια δεκαετία, μερικά χρόνια παραπάνω: εξελέγη το 1979 και έφυγε (κακήν-κακώς) με δάκρυα στα μάτια το Νοέμβριο του 1990.

Οι δύο τους είχαν γνωριστεί πολύ νωρίτερα. Ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 1970, όταν ο Ρίγκαν ήταν κυβερνήτης της Καλιφόρνια με προεδρικές όμως φιλοδοξίες, που όμως δεν ευδοκίμησαν. Έχασε το χρίσμα από τον Τζέραλντ Φορντ -τότε πρόεδρο των ΗΠΑ-, ο οποίος το 1976 ηττήθηκε από τον Δημοκρατικό Τζίμι Κάρτερ.

Η Θάτσερ εκείνα τα χρόνια είχε πάρει την ηγεσία του κόμματος από τον ηττημένο πρωθυπουργό Έντουαρντ Χιθ. Πρωτόγνωρο για μια γυναίκα με ταπεινή καταγωγή (που και η ίδια υπενθύμιζε συχνά) να πάρει τα ηνία των Συντηρητικών.

Μερικά χρόνια αργότερα ήλθε ο θρίαμβος. Η Θάτσερ κέρδισε τις εκλογές του 1979 και έγινε η πρώτη γυναίκα που περνούσε την πόρτα με το Νούμερο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, ενώ το 1980 ο Ρίγκαν κέρδιζε τον Τζίμι Κάρτερ και περνούσε το κατώφλι του Λευκού Οίκου.

Η χημεία μεταξύ τους ήταν προφανής. Το οικονομικό μοντέλο που και οι δύο οραματίζονταν για τις χώρες τους είχε πολλές ομοιότητες. Στην περίπτωση βέβαια της Μάργκαρετ Θάτσερ συνάντησε αντιστάσεις μέχρι να κυριαρχήσει στην Βρετανία.

Πιο κοντά ήταν οι θέσεις τους στο πώς έβλεπαν τον ψυχροπολεμικό κόσμο.

Ο δημοσιογράφος Νίκολας Γουάπσοτ, συγγραφέας του βιβλίου Ronald Reagan and Margaret Thatcher: A Political Marriage έλεγε ότι η Θάτσερ έπαιζε το ρόλο του «καλού μπάτσου» και ο Ρίγκαν του «κακού».

Εκείνος αποκαλούσε «σατανική αυτοκρατορία» την ΕΣΣΔ, η Θάτσερ όμως είχε υποδεχθεί στο Λονδίνο τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, και στη συνέχεια, όπως λέει ο συγγραφέας, είπε στον Ρίγκαν ότι με τον άνθρωπο αυτόν μπορείς να συνεννοηθείς. Η συνέχεια της συνεννόησης Ρίγκαν-Γκορμπατσόφ, είναι γνωστή.

Δεν ήταν όμως πάντοτε αρμονική η σχέση τους. Ο Τζέφρι Γουίτκροφτ -συγγραφέας του βιβλίου Yo! Blair- υπενθυμίζει (με μια δόση κακίας, ή αιχμής έστω) ότι η Θάτσερ δεν ήταν τόσο «yes man» έναντι των ΗΠΑ, όσο ο Τόνι Μπλερ. Ασκούσε κριτική στη στάση του Ρίγκαν στο Μεσανατολικό -ουσιαστικά την ανύπαρκτη πολιτική του στο θέμα- εκτιμώντας ότι αν δεν υπάρξει λύση στο Παλαιστινιακό, δεν υπάρχει ειρήνη.

Υπήρξαν βέβαια και σύννεφα. Όπως στον περίφημο πόλεμο των Φώκλαντς-Μαλβίνας της Βρετανίας με τη Χούντα της Αργεντινής, το 1982.

Η Θάτσερ ήταν έξαλλη με την φιλο-αργεντινή πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Τζιν Κιρκπάτρικ, αλλά και την υποτιθέμενη ουδέτερη στάση που τηρούσε η Ουάσινγκτον στο θέμα, επειδή η Χούντα υποσχόταν βοήθεια στην προσπάθεια των ΗΠΑ να τελειώσουν με τα αριστερά αντάρτικα της Κεντρικής Αμερικής.

Μέχρι και τον τότε υπουργό Εξωτερικών Αλεξάντερ Χέιγκ είχε βάλει ο Ρίγκαν σε ένα αεροπλάνο για να βρει λύση μεταξύ Λονδίνου και Μπουένος Αϊρες.

»» Χέιγκ: Ο διπλωμάτης στρατηγός που επιχείρησε τη μεσολάβηση

Βέβαια, ο Τύπος εκείνης της περιόδου αντιμετώπιζε με θυμηδία την υποτιθέμενη αμερικανική «ουδετερότητα», αφού ήταν προφανέστατη η επιλογή των ΗΠΑ.

Μεγαλύτερο θυμό είχε πάντως προκαλέσει ένα άλλο θέμα: το 1983 οι ΗΠΑ έκαναν απόβαση στη Γρενάδα -νησιωτική χώρα της Καραϊβικής- για να τελειώνουν με την αριστερή κυβέρνηση.
{{{ map }}}
Δεν ρώτησαν όμως την Θάτσερ, δεδομένου ότι η χώρα ήταν μέλος της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, ηγέτης της οποίας είναι η βασίλισσα Ελισάβετ Β’.

Πολλά χρόνια αργότερα αποκαλύφθηκε (από τη δημοσίευση διαβαθμισμένων εγγράφων) ότι ο Ρίγκαν τηλεφώνησε στην Θάτσερ για να της εξηγήσει και να ζητήσει συγγνώμη.

«Aν ήμουν εκεί θα άφηνα το καπέλο μου στην είσοδο πριν μπω μέσα» της είπε, έκφραση που παραπέμπει σε μια συνήθεια του Αμερικανικού Εμφυλίου. Αν κάποιος ήταν ανεπιθύμητος σε ένα σπίτι, τότε μπορούσαν να πετάξουν έξω το καπέλο του ή και να το πυροβολήσουν.

Η Θάτσερ τότε απάντησε στον Ρίγκαν: «Δεν υπάρχει κανένας λόγος να το κάνεις». Προφανώς τον συγχώρεσε.

Το ηχητικό από τον Guardian:

Για την ιστορία, ο Ρίγκαν πέθανε το 2004 σε ηλικία 93 ετών. Παρά τα προβλήματα υγείας η Βρετανή πολιτικός ταξίδεψε στις ΗΠΑ για να τον αποχαιρετήσει. Η εικόνα της να ακουμπά το τυλιγμένο με την αμερικανική σημαία φέρετρο του 40ού προέδρου έκανε το γύρο του κόσμου.

Η Μάργκαρετ Θάτσερ πέθανε το 2013 σε ηλικία 87 ετών.

Απόστολος Ρουμπάνης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ