Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024
weather-icon 21o
«Μαύρος Ιανουάριος»: Σταθμός για την ανεξαρτησία του Αζερμπαϊτζάν

«Μαύρος Ιανουάριος»: Σταθμός για την ανεξαρτησία του Αζερμπαϊτζάν

Στην ιστορία του κάθε λαού υπάρχουν ζοφερές ημερομηνίες, οι οποίες καθορίζουν τη μοίρα του. Για τον λαό του Αζερμπαϊτζάν μία από αυτές τις ημέρες είναι η 20η Ιανουαρίου. Ακριβώς πριν από 27 χρόνια, τη νύχτα της 19ης προς την 20η Ιανουαρίου, τα σοβιετικά στρατεύματα εισέβαλαν στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν για να καταστείλουν το κίνημα ανεξαρτησίας.

Στην ιστορία του κάθε λαού υπάρχουν ζοφερές ημερομηνίες, οι οποίες καθορίζουν τη μοίρα του. Για τον λαό του Αζερμπαϊτζάν μία από αυτές τις ημέρες είναι η 20η Ιανουαρίου. Αυτή η μέρα έχει κηρυχθεί ημέρα εθνικού πένθους μετά τα τραγικά γεγονότα που συνέβησαν το βράδυ 19 με 20 Ιανουαρίου 1990, όταν ο Κόκκινο Στρατός μπήκε στο Μπακού.

Ακριβώς πριν από 27 χρόνια, εκείνη τη νύχτα, τα σοβιετικά στρατεύματα που αριθμούσαν περισσότερα από 20 χιλιάδες στρατιώτες, εισέβαλαν στην πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν για να καταστείλουν το κίνημα ανεξαρτησίας.

Τα σοβιετικά στρατεύματα που μπήκαν στο Μπακού έβαλαν κατά πάντων στο πέρασμά τους – στους τυχαίους περαστικούς, στα διερχόμενα στους δρόμους αυτοκίνητα, πυροβολούσαν στα διαμερίσματα και τα σπίτια. Μια πόλη δύο εκατομμυρίων μετατράπηκε σε πολεμικό μέτωπο. Το πρώτο πράγμα που έκανε ο σοβιετικός στρατός ήταν να καταστρέψει τα κέντρα ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, για να εμποδίσει την ενημέρωση μιας πόλης 2 εκατ. κατοίκων.

Ο τραγικός απολογισμός της επίθεσης: 137 νεκροί, 744 τραυματίες, 841 συλληφθέντες. Αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας τραγωδίας που στοίχισε τη ζωή όχι μόνο των Αζέρων, αλλά και των Ρώσων, των Λεζγκίν, των Τατάρων, των Εβραίων που ζούσαν στο Μπακού.
«Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς των Ιλχάμ, αντίο, ας μη κλαίει κανείς. Χωρίς αυτόν, η ζωή μου δεν έχει νόημα…» Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια της Φαρίζα Αλλαχβερδίεβα στο αποχαιρετιστήριο σημείωμα της. Αυτοκτόνησε όταν έμαθε για το θάνατο του συζύγου της – του Ιλχάμ Αλλαχβερδίεφ, ένα από τα πρώτα θύματα της μαύρης νύχτας. Είχαν παντρευτεί μόλις πριν από έξι μήνες.

Ο Ρώσος επιστήμονας Ντμίτρι Φούρμαν περιγράφει τα γεγονότα εκείνης της τραγικής νύχτας: «Η εισβολή των στρατευμάτων συνοδευόταν από ακραία σκληρότητα – πυροβολούσαν αδιακρίτως εναντίον οποιουδήποτε κινιόταν, έριχναν προληπτικά στα σκοτεινά σοκάκια και στα παράθυρα σπιτιών. Μέχρι την ανακοίνωση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης από το ραδιόφωνο, είχαν σκοτωθεί 82 άτομα, που στην πλειονότητα τους δεν είχαν καμιά ανάμιξη στις διαδηλώσεις. Στη συνέχεια, σκοτώθηκαν άλλοι 21 άνθρωποι. Από τα 82 πτώματα των νεκρών από πυροβολισμούς, στα 44 τα σημεία εισόδου σφαιρών βρέθηκαν στην πλάτη, άρα κάποιοι χτυπήθηκαν πισώπλατα με τις ξιφολόγχες.

Ο Βρετανός δημοσιογράφος Thomas de Waal στο βιβλίο του «Ο Μαύρος Κήπος» αναφέρει: «Τα άρματα μάχης περνούσαν πάνω από τα οδοφράγματα, συνθλίβοντας αυτοκίνητα, ακόμη και τα ασθενοφόρα, στο δρόμο τους».

Ο γνωστός Ρώσος σκηνοθέτης Στανισλάβ Γκοβορούχιν αναφέρει για την εισβολή των στρατευμάτων στο Μπακού: «Τη νύχτα μεταξύ της 19ης και 20ης Ιανουαρίου 1990 τα στρατεύματα μπήκαν στην πόλη. Όμως, ο Σοβιετικός Στρατός εισήλθε σε μια σοβιετική πόλη ως κατακτητής υπό την κάλυψη της νύχτας, με άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα, ανοίγοντας το πέρασμα με τη φωτιά και το σπαθί».

«Τα τανκς προχωρούσαν στους δρόμους του Μπακού, συνθλίβοντας τα πάντα στο πέρασμά τους, πατώντας εσκεμμένα σταθμευμένα στην άκρη του πεζοδρομίου αυτοκίνητα… Να κυκλοφορείς στους δρόμους ήταν ένας εφιάλτης. Παντού έβλεπες σκορπισμένα πτώματα. Ήταν φανερό ότι ο στρατός άνοιξε πυρ εναντίον άοπλων, που δεν αντιστέκονταν ούτε μπορούσαν να αντισταθούν… Αυτό που διέπραξε ο στρατός τη νύχτα από 19 προς 20 Ιανουαρίου 1990 στο Μπακού ήταν ξεκάθαρος φασισμός – δεν μπορώ να το περιγράψω αλλιώς». Έτσι περιγράφει εκείνες τις ημέρες ο πρώην κάτοικος του Μπακού και μάρτυρας των γεγονότων εκείνου του Ιανουαρίου και σήμερα πολίτης του Ισραήλ, φωτογράφος Μπορίς Ντόμπιν.

Οι ένοπλες δυνάμεις της Σοβιετικής Ένωσης δεν χρησιμοποιήθηκαν για την προστασία από εξωτερικές επιθέσεις, αλλά εναντίον του ίδιου του λαού τους. Ο πληθυσμός του Μπακού, που ξύπνησε από τα τραγικά γεγονότα, δεν μπορούσε να κατανοήσει πώς ο στρατός μπορούσε να πυροβολήσει τους άμαχους πολίτες του κράτους για την προστασία του οποίου δημιουργήθηκε. Αυτό έγινε για πρώτη φορά στα 70 χρόνια της ύπαρξης της Σοβιετικής Ένωσης.

Μετά την άγρια επίθεση που δέχτηκαν από την ηγεσία του δικού τους κράτους, οι Αζέροι έχασαν την πίστη τους στη Σοβιετική Ένωση. Έξι μήνες αργότερα, η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε και τον Οκτώβριο του 1991 η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν ανέκτησε την ανεξαρτησία της, η οποία για πρώτη φορά είχε ανακηρυχθεί στις 28 Μαΐου του 1918, οδηγώντας τότε στη βραχύβια Α’ Δημκρατία του Αζερμπαϊτζάν.

Τα θύματα της τραγωδίας του «Μαύρου Ιανουάριου» θάφτηκαν στο πιο ψηλό σημείο του Μπακού, στο Ορεινό Πάρκο, στο Δρόμο των Μαρτύρων. Κάθε χρόνο στις 20 Ιανουαρίου οι Αζέροι και οι επισκέπτες της πρωτεύουσας επισκέπτονται αυτό το μέρος για να δώσουν φόρο τιμής στους ήρωες τους, τοποθετώντας κόκκινα γαρίφαλα στους τάφους των θυμάτων.

———————————–
Φωτογραφίες από το αρχείο της Ένωσης Φωτογράφων του Αζερμπαϊτζάν

Φωτογράφοι: Farid Mammedov, Mirnaib Hasanoglu, Oleg Litvin, Tahir Cefereov, μάρτυρες των τραγικών γεγονότων στο Μπακού τον Ιανουάριο του 1990.
O Oleg Litvin από το 1973 έως το 1990 εργάστηκε ως φωτορεπόρτερ στο Ειδησεογραφικό Πρακτορείο της Σοβιετικής Ένωσης.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ

Sports in

O Τζόλης των 17 γκολ και η… αδικία του Πογέτ (vids)

Ο Γκουστάβο Πογέτ δεν έκανε σωστή διαχείριση στο ματς με τη Γεωργία και αυτό φαίνεται από τον Χρήστο Τζόλη, που είναι ο πιο φορμαρισμένος Έλληνας παίκτης αυτή τη στιγμή και ήταν εκτός αποστολής.

Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

in.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Λευτέρης Θ. Χαραλαμπόπουλος

Διευθύντρια Σύνταξης: Αργυρώ Τσατσούλη

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ ΜΜΕ Α.Ε.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Ιωάννης Βρέντζος

Έδρα - Γραφεία: Λεωφόρος Συγγρού αρ 340, Καλλιθέα, ΤΚ 17673

ΑΦΜ: 800745939, ΔΟΥ: ΦΑΕ ΠΕΙΡΑΙΑ

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: in@alteregomedia.org, Τηλ. Επικοινωνίας: 2107547007

Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024