Αντόνιο Γκουτιέρες, ένας ακούραστος υπέρμαχος των προσφύγων

Μία σημαντική επιτυχία μετρά ήδη ο Αντόνιο Γκουτιέρες προτού καν η εκλογή του ως Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ επικυρωθεί την Πέμπτη το απόγευμα: να ενώσει στο ίδιο κάδρο τους 15 διπλωμάτες του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού. Ποιος όμως είναι ο άνθρωπος που ένωσε σε μία «ιστορική» στιγμή τον ρώσο απεσταλμένο Βιτάλι Τσούρκιν με τη μόνιμη αντιπρόσωπο των ΗΠΑ Σαμάνθα Πάουερ;

Στα 67 του χρόνια, ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας και ύπατος αρμοστής για τους πρόσφυγες επί μία δεκαετία – από το 2005 έως το 2015 – επιλέχθηκε για να γίνει ο ένατος Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ και ο πρώτος ευρωπαίος που αναλαμβάνει αυτή τη θέση μετά τον Αυστριακό Κουρτ Βάλντχαϊμ, ο οποίος είχε χρηματίσει γενικός Γραμματέας από το 1972 έως το 1981.

Διαψεύδοντας τις προσδοκίες της Ρωσίας, που θα ήθελε έναν Ανατολικοευρωπαίο στη
συγκεκριμένη θέση, αλλά και όσους εκτιμούσαν ότι θα εκλεγόταν γυναίκα για πρώτη φορά στην ιστορία του Οργανισμού, ο Αντόνιο Γκουτιέρες θα διαδεχτεί τον Μπαν Κι Μουν. Και σχεδόν κανείς δεν αμφισβητεί ότι έχει τα προσόντα και τις ικανότητες να δώσει στον Οργανισμό την ώθηση που χρειάζεται.

Ακούραστος υπέρμαχος των προσφύγων, ο Γιουτέρες περιλαμβάνεται σε εκείνες τις φωνές που έχουν κατ’ επανάληψη προειδοποιήσει ότι πρόσφυγες από τη Συρία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν ή αλλού θα αναζητούν ασφαλές καταφύγιο στην Ευρώπη όσο χώρες όπως η Τουρκία και η Ιορδανία δεν ενισχύονται με έξωθεν βοήθεια για να αντιμετωπίσουν τις προσφυγικές ροές. Οι χώρες με εύρωστες οικονομίες θα πρέπει να ανοίξουν τα σύνορά τους για περισσότερους πρόσφυγες, επιμένει. Την άποψή του αυτή είχε εκφράσει πέρσι – ως ύπατος αρμοστής τότε – και στον έλληνα πρωθυπουργό, τονίζοντας ότι «το προσφυγικό δεν μπορεί να λυθεί αν αφήσουμε μόνη της την Ελλάδα».

Γεννημένος στη Λισαβώνα στις 30 Απριλίου του 1949, ο Αντόνιο Γκουτιέρες σπούδασε Μηχανολογία και Φυσική στο Instituto Superior Técnico. Αμέσως μετά την αποφοίτησή του, το 1971, εντάχθηκε στην ακαδημαϊκή κοινότητα, όπου όμως παρέμεινε λίγα χρόνια. Η «Επανάσταση των Γαρυφάλλων», το 1974, με την οποία τερματίστηκε η πεντηκονταετής δικτατορία στη χώρα, ώθησε τον Γκιουτέρες στην πολιτική. Την ίδια κιόλας χρονιά εντάχθηκε στο Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS), όπου ως ενεργός πολιτικός πλέον ξεχώρισε εκτός των άλλων και για την ευγλωττία του.

Το 1992, διορίζεται γενικός γραμματέας του κόμματος, ενώ τρία χρόνια αργότερα, το 1995, με τη νίκη του στις βουλευτικές εκλογές, αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας. Επί πρωθυπουργίας του, η Ισπανία γνωρίζει ταχεία ανάπτυξη. Πεπεισμένος ευρωπαϊστής, ο Γκιουτέρες οδήγησε τη χώρα του στην ευρωζώνη. Το 2002 ωστόσο αποφάσισε να αποσυρθεί από την πορτογαλική πολιτική σκηνή για να στρέψει πλέον το ενδιαφέρον του στον κόσμο της διεθνούς διπλωματίας.

Από το 2005, οπότε διορίστηκε ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, ο Γκουτιέρες αφιερώθηκε στην προσπάθεια να πείσει τις πιο πλούσιες χώρες του κόσμου να κάνουν περισσότερα για εκείνους που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις χώρες τους. «Δεν μπορούμε να αποτρέψουμε αυτούς τους ανθρώπους να δραπετεύουν από τις χώρες τους για να ζήσουν», έγραφε πέρσι, στο αποκορύφωμα της προσφυγικής κρίσης, στο περιοδικό TIME. «Θα έρθουν. Η επιλογή που έχουμε είναι πόσο καλά και πόσο ανθρώπινα θα διαχειριστούμε την άφιξή τους», εξηγούσε.

Το όνομά του ακούγεται συχνά ανάμεσα στων πιθανών υποψηφίων για την προεδρία της Πορτογαλίας. Ο ίδιος ωστόσο το αρνείται κατηγορηματικά επιμένοντας ότι προτιμάει να παίζει μπάλα παρά να κάνει τον διαιτητή.

Μάρω Βακαλοπούλου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ