Ένα αντίο στο πεντακοσάρικο: Λίγοι το είδαν, λιγότεροι το ξόδεψαν

Oι μισοί πολίτες της Ευρωζώνης δεν το έχουν δει ποτέ από κοντά, αλλά εκπροσωπεί το 30% της αξίας αυτών που κυκλοφορούν στην Ευρωζώνη. Και τελικά πάει για απόσυρση. Ο λόγος για το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ.

Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αποφάσισε να παύσει οριστικά την εκτύπωση και κυκλοφορία νέων χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ από τα τέλη του 2018, «λαμβάνοντας υπόψη ανησυχίες ότι θα μπορούσε να διευκολύνει παράνομες δραστηριότητες».

Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της ΕΚΤ, τα 500άρικα «θα παραμείνουν νόμιμο χρήμα και, συνεπώς, θα εξακολουθήσουν να μπορούν να χρησιμοποιούνται ως μέσο πληρωμών και αποταμίευσης».

Για κάποιους το συγκεκριμένο νόμισμα δημιουργήθηκε γιατί ήταν στην κουλτούρα αρκετών λαών στην Ευρωζώνη να έχουν εθνικά χαρτονομίσματα υψηλής αξίας.

Μπορεί να ήταν και θέμα πρεστίζ: δεν μπορεί να υπάρχει χαρτονόμισμα 1.000 ελβετικών φράγκων και όχι ένα 500άρικο σε ευρώ. Για να μην αναφερθεί κανείς στο αντίστοιχο (έστω και σπάνιο) τραπεζογραμμάτιο των 10.000 δολαρίων Σιγκαπούρης…

Όμως το χαρτονόμισμα έγινε το αγαπημένο των παρανόμων. Εκατοντάδες τα περιστατικά στα αστυνομικά δελτία όλων των χωρών της Ευρωζώνης με εξάρθρωση κυκλωμάτων κάθε μορφής: Κατασχέσεις όπλων, απαγορευμένων ουσιών και μετρητών. Και πάντα μερικά 500άρικα στο φόντο. Ενίοτε, πολλά. Το 2006 στην Ισπανία σε επιχείρηση των Αρχών κατασχέθηκαν 12 εκατ. ευρώ σε 500άρικα.

Όπως υπενθυμίζει η El País, ήδη από το 2010 η Τράπεζα της Αγγλίας ζητούσε από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας να μην το μοιράζουν, γιατί το 90% των 500άρικων που έμπαιναν στο Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκονταν σε χέρια παρανόμων.

Το 2014 η Europol ήρθε να κάνει μια παρόμοια διαπίστωση: δεν είναι εξ ορισμού παράνομοι όσοι το έχουν, αλλά ο παράνομος αυτό το χαρτονόμισμα θα χρησιμοποιήσει.

Ιδού και ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο: το 2007 σχεδόν το 27% των 500άρικων που κυκλοφορούσαν σε όλη την Ευρωζώνη βρίσκονταν σε μία χώρα, την Ισπανία. Το γεγονός αποδόθηκε στο κατασκευαστικό μπουμ που παρατηρείτο τότε στη χώρα.

Βέβαια στην Ισπανία, παρατηρείται τώρα ένα άλλο φαινόμενο: σχεδόν το 70% των χαρτονομισμάτων που κυκλοφορεί εκεί είναι των 500 ή των 200 ευρώ. Άραγε να μαζεύουν οι ισπανοί χρήματα στο σπίτι, επειδή δεν εμπιστεύονται τις τράπεζες; Και είναι αυτό παράνομο;

Όχι, θα απαντούσε ο αυστριακός υπουργός Οικονομικών, Γιοργκ Σέλινγκ, ο οποίος δεν ασπάζεται τη λογική της απόσυρσης.

«Το θέμα δεν είναι να καταργήσεις ένα χαρτονόμισμα για να καταπολεμήσεις την παρανομία, αλλά να θέσεις ένα πλαφόν πάνω από το οποίο οι συναλλαγές γίνονται υποχρεωτικά μέσω τράπεζας. Όπως γίνεται στην Αυστρία. Έτσι και αλλιώς, κανείς δεν πρόκειται να δεχθεί 500άρικο σε βενζινάδικο.»

Καθόλου δεν συμφωνεί μαζί του ο Μισέλ Σαπέν, ο γάλλος υπουργός Οικονομικών, ο οποίος θεωρεί ότι αυτού του είδους το χαρτονόμισμα χρηματοδοτεί την τρομοκρατία από την οποία δοκιμάστηκε σκληρά το Παρίσι.

Πολλές οι απόψεις. Σε κάθε περίπτωση, το «μωβ», που για το 50% των κατοίκων της Ευρωζώνης ήταν… θρύλος, μπαίνει στο χρονοντούλαπο.

Η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα μάλλον το πήραν στο λαιμό τους και καθόρισαν τη μοίρα του.

Αλλά και εντελώς μεταξύ μας: πόσοι μπορούσαν να κυκλοφορούν με 500άρικα στην τσέπη;

Απόστολος Ρουμπάνης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ