Λέσβος: Ζωές πίσω από τα συρματοπλέγματα στο hotspot της Μόριας

Στο νησί της Λέσβου όλα φαινομενικά έχουν αλλάξει. Οι καταυλισμοί που στήθηκαν από εθελοντές και ΜΚΟ για τους πρόσφυγες είναι εντελώς άδειοι. Τα χιλιάδες πορτοκαλί σωσίβια που άλλοτε κατέκλυζαν τις ακτές έχουν μαζευτεί.

Στη Μόρια, όμως, πίσω από συρματοπλέγματα και μακριά από τα μάτια της Ευρώπης, χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά βρίσκονται υπό κράτηση κάτω από άθλιες συνθήκες. «Νιώθω ντροπή, αηδία και οργή» λέει η συντονίστρια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Φεντερίκα Τζαμάτο, περιγράφοντας εικόνες από το hotspot του νησιού.

«Όλα έχουν αλλάξει τώρα στο νησί της Λέσβου, όπου την περασμένη χρονιά πάνω από μισό εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες έκαναν τα πρώτα τους βήματα σε ευρωπαϊκό έδαφος. Στη διάρκεια του χάους που επικράτησε το περασμένο καλοκαίρι, 15.000 άνθρωποι εγκλωβίστηκαν στο νησί, όταν οι αρχές διέκοψαν την ακτοπλοϊκή σύνδεση με την ηπειρωτική χώρα. Τώρα τα πάντα είναι καθαρά και τακτοποιημένα, έτοιμα για την τουριστική σεζόν που ξεκινά σε λίγο.

»Οι καταυλισμοί που στήθηκαν από εθελοντές και ΜΚΟ για την παροχή προσωρινού καταλύματος στις οικογένειες που έφταναν στο νησί είναι εντελώς άδειοι. Τα χιλιάδες πορτοκαλί σωσίβια που άλλοτε κατέκλυζαν τις ακτές έχουν μαζευτεί. Οι παραλίες έχουν επιστρέψει στην κανονική τους κατάσταση. Μην γελιέστε όμως: η Λέσβος δεν είναι ήσυχη και τακτοποιημένη επειδή οι άνθρωποι σταμάτησαν να εγκαταλείπουν τις εστίες τους για να γλιτώσουν από τον πόλεμο. Αντιθέτως, οι άντρες, οι γυναίκες και τα παιδιά που ρισκάρισαν τα πάντα σε λαστιχένιες βάρκες τώρα κρατούνται πίσω από σύρματα, μακριά από τα μάτια της Ευρώπης ή στην άλλη πλευρά της ακτής, σε μια μαύρη τρύπα» λέει η κ. Τζαμάτο.

«Η Ευρώπη αποφάσισε να κρύψει τους πρόσφυγες κάτω από το χαλί, όπως τη σκόνη. Όμως πρόκειται για ανθρώπους, όχι σκόνη. Άντρες όλων των ηλικιών καθώς και γυναίκες και παιδιά που έπαιξαν τη ζωή τους κορώνα-γράμματα σε μια επικίνδυνη διαδρομή για να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις, την αστάθεια και τη φτώχεια, καθώς η μόνιμη απειλή που βίωναν στις χώρες προέλευσής τους ήταν σαφώς μεγαλύτερη από τους κινδύνους του ταξιδιού.

»Μόλις στέγνωσε το μελάνι στην επαίσχυντη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, το hotspot της Μόριας μετατράπηκε σε κέντρο κράτησης. Η οργάνωση για την οποία εργάζομαι, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, ανέστειλε όλες τις δραστηριότητές της μέσα στο κέντρο όταν έπαψαν να υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για την παροχή αμερόληπτης και ανεξάρτητης ανθρωπιστικής βοήθειας. Ήταν μια δύσκολη απόφαση που προκάλεσε συζητήσεις.

»Πριν από λίγες μέρες επισκέφθηκα το κέντρο και αυτό που είδα ήταν σοκαριστικό: παιδιά υπό κράτηση, χωρίς κανένα σεβασμό για την παιδική ηλικία. Σήμερα στη Μόρια παρατηρείται συνωστισμός σε επικίνδυνο βαθμό και πολλοί άνθρωποι κοιμούνται στο ύπαιθρο, έχοντας μόνο μουσαμάδες ή χαρτόνια για προστασία από τα στοιχεία της φύσης.

»Γνώρισα έναν άντρα που ρωτούσε απελπισμένος πού θα μπορούσε να βρει ένα κατάλυμα για να κοιμηθεί η οικογένειά του. Είχαν φτάσει την προηγούμενη μέρα και είχαν περάσει τη νύχτα ξαπλωμένοι στην άσφαλτο. Γνώρισα πολλούς ανθρώπους που έλεγαν ότι δεν τους είχαν δώσει φαγητό. Γνώρισα μια μητέρα που ήθελε πάνες για το παιδί της, αλλά δεν της έδιναν παρά τα επανειλημμένα αιτήματά της.

»Γνώρισα έναν πατέρα που ήταν καρδιοπαθής και διαβητικός, μου έδειξε την ουλή μιας εγχείρησης στο στήθος του και τα έλκη στο πόδι του. Ένα από τα παιδιά του, περίπου δύο ετών, είχε παράλυση. Όλη η οικογένεια είχε περάσει τη νύχτα έξω. Δεν υπήρχε κανείς για να τους φροντίσει, κανείς δεν προσπαθούσε να τους εξηγήσει τα δικαιώματά τους ή να τους βρει πιο αξιοπρεπές κατάλυμα. Είδα δύο ανθρώπους σε αναπηρικό καροτσάκι και μια ηλικιωμένη γυναίκα να ανεβαίνει αργά την ανηφόρα μέσα στο κέντρο. Είδα νεαρές γυναίκες και ηλικιωμένους άντρες.

»Το πιο σκανδαλώδες πράγμα που είδα ωστόσο ήταν πάρα πολλά παιδιά υπό κράτηση, σε άθλιες και αναξιοπρεπείς συνθήκες, χωρίς κατάλληλο φαγητό, εκπαίδευση ή έστω τη δυνατότητα να παίξουν, όπως κάθε φυσιολογικό παιδί. Ήταν παντού, έτρεχαν, κοιμούνταν ή τα είχαν οι γονείς τους σε καρότσια. Πότε δεν μπορούσα να φανταστώ ότι παιδιά, έγκυες γυναίκες και ηλικιωμένοι, έχοντας φύγει από πόλεμο στην πλειοψηφία τους, θα ήταν υπό περιορισμό πίσω από αγκαθωτά συρματοπλέγματα και κλειστές πύλες, σε ευρωπαϊκό έδαφος. Και δεν μπορώ να βρω μια αποδεκτή εξήγηση για το ότι η Ευρώπη επιτρέπει να συμβαίνει αυτό.

»Η Ευρώπη, που απέτυχε να υλοποιήσει το πρόγραμμα επανεγκατάστασης από τα hotspot στις ευρωπαϊκές χώρες, δείχνοντας ότι δεν υπήρχε πραγματική ομοφωνία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών-μελών για τη στρατηγική, τώρα προσπαθεί να κρύψει το πρόβλημα διώχνοντας τους πρόσφυγες και αναθέτοντας τις υποχρεώσεις της στην Τουρκία. Φοβάμαι ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν ξέρουν πόσο προκλητική συμφωνία υπέγραψαν τα κράτη τους εκ μέρους τους. Αν ήξεραν, θα ένιωθαν ντροπή, αηδία και οργή και θα αισθάνονταν προδομένοι, όπως ακριβώς κι εγώ».

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ