Ιανουάριος 1928: Όταν ένας αμερικανός πρόεδρος επισκεπτόταν την Αβάνα

Λίγες ώρες προτού ο Μπαράκ Ομπάμα πατήσει το πόδι του στην Κούβα, οι New York Times θυμούνται την τελευταία φορά που αμερικανός πρόεδρος επισκέφθηκε την Αβάνα.

Ήταν το ταξίδι που έκανε το 1928 ο ρεπουμπλικάνος πρόεδρος Κάλβιν Κούλιτζ, το μοναδικό του ταξίδι στο εξωτερικό.

Ο τότε πρόεδρος και η Πρώτη Κυρία Γκρέις Κούλιτζ, πήραν το τρένο από την Ουάσινγκτον και ταξίδεψαν 40 ώρες μέχρι το Κι Γουέστ της Φλόριντα. Εκεί επιβιβάστηκαν στο USS Texas για να φτάσουν στο λιμάνι της Αβάνας, δύο μέρες αργότερα.

Η υποδοχή από τον τότε πρόεδρο της Κούβας, Χεράρντο Ματσάδο, ήταν εντυπωσιακή, όπως θυμάται η εφημερίδα της Νέας Υόρκης: παρελάσεις, λουλούδια, στρατιωτικές μπάντες και χιλιάδες κουβανοί στους δρόμους να ζητωκραυγάζουν.

«Ήταν η πλέον ευτυχισμένη και χαρούμενη υποδοχή που θα μπορούσε κανείς να έχει σε αυτό το καταπράσινο νησί της Καραΐβικής» έγραψε η εφημερίδα στις 16 Ιανουαρίου 1928.

«Εκείνα τα χρόνια η Καραϊβική ήταν περίπου σαν μια αμερικανική λίμνη. Οι αμερικάνοι περίμεναν τους κουβανούς να υποδεχθούν τον πρόεδρο στη λογική του ‘έρχεται ο μπαμπάς με το πλοίο του και τον αγαπάμε’» είπε η Άμιτι Σλάες, συγγραφέας της βιογραφίας του τότε προέδρου και επικεφαλής του Ιδρύματος που φέρει το όνομά του.

Ο Ματσάδο έδωσε στον Κούλιτζ ένα ψάθινο «καβουράκι» (Panama Hat, στα αγγλικά), τον πήγε σε μια φυτεία με ζαχαροκάλαμο και έστρωσε το καλύτερο προεδρικό τραπέζι.

Εκείνα τα χρόνια της Ποτοαπαγόρευσης, ο Κούλιτζ έκανε διακριτικές προσπάθειες να αποφύγει τα ποτήρια με αλκοόλ που έφερνε το προσωπικό ξανά και ξανά στο τραπέζι.

«Τη μία γυρνούσε προς τη μεριά του Ματσάδο για να δείξει ότι είναι απασχολημένος, την άλλη κοιτούσε έναν πίνακα στον τοίχο» σχολίαζαν οι δημοσιογράφοι για τις προσπάθειες του προέδρου να αποφύγει το δίσκο με το ρούμι.

Ο τότε πρόεδρος μάλλον ευχαριστήθηκε την επίσκεψη. Οι New York Times παρατηρούσαν ότι ένας άνθρωπος που δεν μιλούσε πολύ και σπάνια χαμογέλαγε, έμοιαζε να περνά καλά: «Χαμογελά και δεν έχει καμία σχέση με τον ψυχρό και σιωπηλό πρόεδρο».

Η τότε επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ είχε σαν στόχο την αποκλιμάκωση της έντασης για την αμερικανική πολιτική στη Λατινική Αμερική (οι ΗΠΑ τότε είχαν τον έλεγχο σε Αϊτή και Νικαράγουα).

Δεν τους έπεισε ιδιαίτερα. Ούτε έθιξε ζητήματα καυτά για την Κούβα, όπως οι υψηλοί δασμοί στις εισαγωγές κουβανέζικης ζάχαρης ή το περίφημο Platt Amendement, η συμφωνία αμερικανικής στρατιωτικής εμπλοκής στα εσωτερικά της χώρας.

«Σήμερα η Κούβα είναι κυρίαρχη. Αυτό είναι η μεγαλύτερη απόδειξη της προόδου που κάνουμε» είχε πει τότε στην ομιλία του.

«Κενή ρητορική που δεν έρχοταν σε καμία περίπτωση σε ρήξη με τα όσα έκαναν τα προηγούμενα χρόνια οι ΗΠΑ στο νησί και την περιοχή» λέει ο Πίτερ Κόρνμπλου, συγγραφέας του βιβλίου Back Channel to Cuba, στο οποίο περιγράφονται 50 χρόνια μυστικών συμφωνιών μεταξύ κουβανικών και αμερικανικών κυβερνήσεων.

Τριάντα χρόνια πριν τον Κούλιτζ, ο αμερικανός πρόεδρος Θίοντορ Ρούσβελτ είχε πατήσει το πόδι του στην Κούβα για να μπει στο μάτι των ισπανών αποικιοκρατών.

«Ο Ρούσβελτ πήγε για να κάνει πόλεμο. Ο Κούλιτζ για να κάνει διπλωματία» λέει η Άμιτι Σλάες του Ιδρύματος Κούλιτς.

Μένει να πλέον να φανεί το στίγμα που θα αφήσει ο Μπαράκ Ομπάμα, ο αρχιτέκτονας της πολιτικής για την επαναπροσέγγιση των δύο χωρών.

Λεπτομέρεια: πέντε χρόνια μετά το ταξίδι του Κούλιτζ, το 1933, ο πρόεδρος Ματσάδο ανετράπη. Με αμερικανική στήριξη, όπως υπενθυμίζουν οι New York Times.

Απόστολος Ρουμπάνης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ