Οι συγκλονιστικές ιστορίες τεσσάρων επιζώντων του Αουσβιτς

Με την ευκαιρία της 70ής επετείου από την απελευθέρωση του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης του Άουσβιτς, στις 27 Ιανουαρίου, το Buzzfeed εντόπισε στο Λονδίνο τέσσερις εβραϊκής καταγωγής επιζώντες της ναζιστικής θηριωδίας. Οι υπερήλικες Λίλι, Ζίγκι, Γιόζεφ και Ρενέ μίλησαν στον απεσταλμένο της αμερικανικής ειδησεογραφικής ιστοσελίδας σχετικά με τις θλιβερές εμπειρίες κι αναμνήσεις τους από το κολαστήριο του στρατοπέδου συγκέντρωσης.

Λίλι Εμπερτ, 85 ετών: «Όσοι λένε πως σώθηκαν επειδή φέρθηκαν έξυπνα, κάνουν λάθος. Επιζήσαμε από καθαρή τύχη».

Η Λίλι γεννήθηκε στη πόλη Μπόνιχαντ της Ουγγαρίας το 1929 από εβραϊκή οικογένεια. Όταν το 1944 οι Γερμανοί εισέβαλλαν στην χώρα της, ο Χίτλερ έμοιαζε να χάνει τον πόλεμο, όμως ήθελε πάση θυσία να εξοντώσει όλον τον εβραϊκό πληθυσμό της Ουγγαρίας. Η οκταμελής οικογένεια Εμπερτ μετακινήθηκε αρχικά τον Ιούλιο του 1944 σε ένα εβραϊκό γκέτο και κατόπιν, με τρένα, στον τελικό προορισμό: το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς, στην πύλη του οποίου τους υποδέχτηκε ο «Άγγελος του Θανάτου», ο διαβόητος γερμανός γιατρός Γιόζεφ Μένγκελε.

Ο Μένγκελε, ντυμένος άψογα και κρατώντας ένα ακριβό μπαστούνι, έκανε προσωπικά την επιλογή των κρατουμένων: Όσοι στέλνονταν στη μια κατεύθυνση εκτελούνταν με συνοπτικές διαδικασίες στα κρεματόρια, ενώ στην αντίθετη κατεύθυνση πήγαιναν όσοι Εβραίοι κρίνονταν ικανοί για σκληρή εργασία. Στα κρεματόρια κατέληξαν η μητέρα της Λίλι και ο μικρός της αδελφός, ενώ η ίδια με δυο από τις αδελφές της σώθηκαν.

«Είδαμε μια μεγάλη καμινάδα, από την οποία έβγαινε ένας καπνός που μύριζε απαίσια. Άλλοι κρατούμενοι μας είπαν «εκεί μέσα καίνε τους συγγενείς σας» κι εμείς αρνούμασταν να το πιστέψουμε. Ωστόσο, σύντομα καταλάβαμε πως μας έλεγαν αλήθεια» λέει η Εμπερτ που μαζί με τις αδελφές της στάλθηκε να εργαστεί σε ένα εργοστάσιο κατασκευής πυρομαχικών στο κοντινό Αλτενμπουργκ.

Και κάπως έτσι κύλησε ο καιρός μέχρι τον Απρίλιο του 1945. «Μια μέρα του Απριλίου του 1945, οι Αμερικανοί βομβάρδιζαν τη γειτονική πόλη της Λειψίας. Τότε οι Γερμανοί μας έβγαλαν όλους από το εργοστάσιο και μας πήγαν στα δάση γύρω από την πόλη προκείμενου να μας εκτελέσουν. Μας έβαλαν να περπατάμε για ώρες μέχρι να πέσουμε κάτω από την εξάντληση. Μετά από τρεις ημέρες όμως, τα αμερικανικά αεροπλάνα πέταξαν πάνω από το Αλτενμπουργκ, οι Ναζί τράπηκαν σε φυγή κι εμείς σωθήκαμε» θυμάται η Λίλι, που είναι κατηγορηματική σχετικά με το ποιοι παράγοντες συνετέλεσαν στο να επιζήσει: «Όσοι λένε πως σώθηκαν επειδή φέρθηκαν έξυπνα, κάνουν λάθος. Επιζήσαμε από καθαρή τύχη» καταλήγει η 85χρονη γυναίκα που μετά την απελευθέρωση της έχει επισκεφτεί το Άουσβιτς άλλες επτά φορές μαζί με την κόρη και την εγγονή της.

Γιόζεφ Περλ, 87 ετών: «Είδα να εκτελούν μπροστά στα μάτια μου τη μητέρα μου και τέσσερις από τις οκτώ αδελφές μου»

Η ζωή του Γιόζεφ Περλ άλλαξε μονομιάς το 1938, στα 11 του χρόνια, όταν Γερμανοί στρατιώτες επισκέφτηκαν την πόλη όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, το Βέλικι Μπότσκοφ, στην πάλαι ποτέ Τσεχοσλοβακία, προκειμένου να κατασχέσουν τις περιούσιες των Εβραίων της περιοχής.

«Όταν οι στρατιώτες μας πήραν το άλογο, ο σκύλος της οικογένειας γάβγισε απειλητικά σε έναν από αυτούς. Τότε εκείνος έβγαλε το πιστόλι και τον εκτέλεσε μπροστά στα μάτια μου» θυμάται ο Περλ.

Κι αυτό ήταν μόνο η αρχή: Από την επόμενη μέρα, στο σχολείο οι εβραίοι μαθητές κάθονταν ξεχωριστά από τους υπόλοιπους, τους «καθαρούς» Χριστιανούς. Και μετά ήρθαν οι καυγάδες στους δρόμους με τους συνομηλίκους τους που αρνούνταν να δεχτούν τον ίδιο και τα άλλα «βρώμικα» εβραιοπουλα να παίξουν μαζί τους.

Η οικογένεια Περλ χωρίστηκε. Αλλοι πήγαν σε εβραϊκά γκέτο και ο Γιόζεφ έχασε τα ίχνη τους. Μετά από περίπου δυο χρόνια, βρέθηκε σε ένα εβραϊκό γκέτο. Οι Ναζί πήραν τον ίδιο και μερικούς ακόμη και τους πήγαν για εκτέλεση σε ένα χωράφι. Τότε, είδε με τρόμο δίπλα του, μετά από δυο χρόνια ξανά την μισή του οικογένεια.

«Την ώρα που περίμενα να με εκτελέσουν, είδα να εκτελούν μπροστά στα μάτια μου τη μητέρα μου και τέσσερις από τις οκτώ αδελφές μου. Οι κρατούμενοι είχαμε χωριστεί σε σειρές και μας εκτελούσαν ανά σειρά. Επτά σειρές πριν από τη δική μας, χτύπησαν οι σειρήνες που σήμαναν αεροπορική επιδρομή και έτσι σώθηκα» λέει ο Περλ που πέρασε το υπόλοιπο του πολέμου ανάμεσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς, του Μπουχενβαλντ και του Νταχάου.

Ο Γιόζεφ επέζησε όντας επινοητικός και εργατικός και πάντα πρόθυμος να δουλέψει σκληρά προκειμένου να κερδίσει άλλη μια ημέρα ζωής. Μετά το τέλος του πόλεμου, μετακόμισε στη Βρετανία, όπου παντρεύτηκε κι έκανε οικογένεια.

Ρενέ Σολτ, 86 ετών: «Στην είσοδο του νεκροταφείου οι έγκυες, οι ανάπηροι και οι ηλικιωμένοι εκτελούνταν επί τόπου»

Γεννημένη το 1929 στη πόλη Ζντούνσκα Βόλα της Πολωνίας, η Ρενέ ήταν μόλις δέκα ετών όταν η Γερμανία εισέβαλλε στη χώρα της την 1η Σεπτεμβρίου 1939. Σύντομα, η οικογένεια Σολτ βρέθηκε στο εβραϊκό γκέτο της πόλης Λοτζ, να μοιράζεται ένα μικρό, βρώμικο δωμάτιο μαζί με μια ακόμη οικογένεια.

«Οι συνθήκες ήταν απαίσιες, έρχονταν Γερμανοί στρατιώτες ανά πάσα στιγμή κι όποιον εβραίο άντρα έβλεπαν με μακριά γενειάδα, του έκοβαν τα μούσια με μεγάλα ψαλιδιά, συχνά αφαιρώντας και τεράστια κομμάτια από το δέρμα του», θυμάται.

Το καλοκαίρι του 1942 η 86χρονη γυναίκα θυμάται την εκκαθάριση του γκέτο στο Λοτζ: «ακούσαμε φωνές στα γερμανικά να μας διατάζουν «όλοι οι Εβραίοι να βγούνε έξω». Μας πήγαν σε ένα μεγάλο εβραϊκό νεκροταφείο, όπου στην είσοδο καθόταν ένας αξιωματικός των Ες-Ες κι ένας άλλος της Γκεστάπο κι έκαναν την διαλογή των κρατουμένων: Οι έγκυες, οι ανάπηροι και οι ηλικιωμένοι εκτελούνταν επί τόπου, ενώ οι υπόλοιποι σωθήκαμε» λέει η Σολτ που έζησε στο γκέτο μέχρι το 1944.

«Είδα απίστευτα, φριχτά πράγματα εκεί. Όταν γυρνούσε ένα γερμανικό φορτηγό στο γκέτο, βρίσκαμε μέσα σε αυτό σημειώματα που μας προειδοποιούσαν πως αν πηγαίναμε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, θα μας έκαιγαν στα κρεματόρια». Όπερ κι εγενετο… Η οικογένεια Σολτ βρέθηκε σύσσωμη στο Άουσβιτς, όπου όπως διηγείται η Ρενέ, «κάποιοι Εβραίοι όντως δούλευαν σκληρά, όμως εγώ έβλεπα να διενεργούνται καθημερινά ιατρικά πειράματα εις βάρος μας. Γερμανοί γιατροί χειρουργούσαν καθημερινά Εβραίους δίχως αναισθησία, απλώς για να παρατηρήσουν τις αντιδράσεις τους» καταλήγει η Σολτ που στο τέλος του πολέμου μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλσεν, απ’ όπου κι απελευθερώθηκε. Μάλιστα, κατά την απελευθέρωση γνώρισε κι έναν Βρετανό στρατιώτη, τον οποίο κατόπιν παντρεύτηκε και γύρισε μαζί του στο Λονδίνο, όπου ζει μέχρι σήμερα.

Ζίγκι Σίπερ, 85 ετών: «Πως γίνεται ο ίδιος άνθρωπος το πρωί να εκτελεί κρατουμένους και το βράδυ να τρώει μαζί με τη γυναίκα και τα παιδιά του;»

Ο Σίπερ έζησε αρχικά, στα δέκα του χρόνια το 1940, την φρίκη του γκέτο του Λοτζ, στη Πολωνία, και κατόπιν την φρίκη του Άουσβιτς.

«Το εβραϊκό γκέτο του Λοτζ ήταν ένα απαίσιο μέρος, βρώμικο και σκοτεινό, όπου άνθρωποι πέθαιναν καθημερινά από την πιο απλή αρρώστια. Το γκέτο είχε γύρω του ένα μεγάλο συρματόπλεγμα να το περικλείει κι εγώ έβλεπα καθημερινά πολλές γυναίκες να αυτοκτονούν πέφτοντας πάνω του. Τότε δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί το έκαναν αυτό, αλλά όταν μεγάλωσα κι έγινα πατέρας, κατάλαβα πως κι εγώ δεν θα ήθελα να ζήσω αν είχα δει πρωτύτερα να πεθαίνουν τα παιδιά μου» λέει ο Ζίγκι.

Όταν το 1942 έκλεισε το γκέτο, ο ίδιος και η γιαγιά του προθυμοποιήθηκαν εθελοντικά να εργαστούν σε ένα εργοστάσιο. Στοιβάχτηκαν σε ένα τρένο με χιλιάδες άλλους Εβραίους και προορισμό, όπως νόμιζαν, το εργοστάσιο. Στην πραγματικότητα, τους πήγαιναν στο Άουσβιτς.

«Το ταξίδι εκείνο μέσα στο πακτωμένο βαγόνι ακόμη με στοιχειώνει. Θυμάμαι εγώ, ένα μικρό αγόρι 14 ετών, να εύχομαι κάποιος γύρω μου μέσα στο βαγόνι να πεθάνει, προκειμένου να έχω λίγο περισσότερο χώρο να σταθώ και να αναπνεύσω.

«Όταν τελικά φτάσαμε στο Άουσβιτς, εκεί άρχισαν οι ξυλοδαρμοί. Αλλά δεν ήταν το ξύλο που μας πείραζε. Εξάλλου, ο πόνος από το ξύλο φεύγει μετά από λίγο, ενώ η πείνα παραμένει» θυμάται ο 85χρονος άντρας.

«Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν το ότι ακόμη και το σπίτι που διέμενε ο διοικητής του στρατοπέδου ήταν σε απόσταση μόλις δέκα μέτρων από τα κρεματόρια. Πως γίνεται ο ίδιος άνθρωπος το πρωί να εκτελεί κρατουμένους και το βράδυ να τρώει μαζί με τη γυναίκα και τα παιδιά του;» αναρωτιέται μέχρι και σήμερα.

Τελικά, απελευθερώθηκε το 1945 από τους Βρετανούς στρατιώτες. Στο μυαλό του έχει καρφωθεί η εξής σκηνή: Συγκρατούμενοι του να πεθαίνουν από απότομη κατανάλωση φαγητού.

«Ο Ερυθρός Σταυρός μας έφερε κιβώτια με σοκολάτες, φρούτα και κονσέρβες με κρέας. Όμως, καθώς ήμασταν συνηθισμένοι να πεινάμε για χρόνια ολόκληρα, τα στομάχια πολλών ανθρώπων δεν άντεξαν την υπερβολική κατανάλωση κρέατος και σοκολάτας και οι άνθρωποι πέθαναν. Είδα συγκρατούμενους μου να κείτονται νεκροί στη μέση ενός δρόμου, με σοκολάτα να τρέχει από το στόμα τους» καταλήγει.

Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Τσάβαλος

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ