Κώδωνα κινδύνου για την ιταλική τραπεζική κρίση κρούει (και) το ΔΝΤ

Με την ιταλική τραπεζική κρίση να λαμβάνει διαστάσεις και τους ειδικούς να προειδοποιούν για σοβαρό κίνδυνο μετάδοσης, λόγω της έκθεσης στην Ιταλία ευρωπαϊκών τραπεζών -κυρίως γαλλικών και γερμανικών- η ατμόσφαιρα μυρίζει μπαρούτι, με κάποιους να μην διστάζουν να μιλήσουν για «στιγμή Lehman» της ΕΕ.

Η νέα παρέμβαση για το θέμα ήρθε από το ΔΝΤ που απευθύνει έκκληση για δράση, ώστε να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες που σχετίζονται με τη συμμετοχή μικροεπενδυτών στο κόστος εξυγίανσης των ιταλικών τραπεζών (bail-in), προειδοποιώντας για τα «πολύ υψηλά» ποσά μη εξυπηρετούμενων δανείων και τις αργές δικαστικές διαδικασίες που πιέζουν τους τραπεζικούς ισολογισμούς.

«Οι ανησυχίες που σχετίζονται με το bail – in των μικροεπενδυτών πρέπει να αντιμετωπισθούν κατάλληλα», αναφέρει το ΔΝΤ στην τακτική έκθεσή του για την ιταλική οικονομία, όπως μεταδίδει το Bloomberg. Οι χρηματοπιστωτικές μεταρρυθμίσεις «είναι κρίσιμης σημασίας για την εμπέδωση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και τη στήριξη της ανάκαμψης», σημειώνεται στην έκθεση, ενώ τονίζεται ότι το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων φαίνεται να σταθεροποιείται στο 18% των συνολικών δανείων.

Υπό αυτές τις συνθήκες, όσο καθησυχαστικοί και άνετοι κι αν προσπαθούν να εμφανίζονται ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Β.Σόιμπλε και ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, μάλλον δεν πείθουν.

Η ΕΕ έχει τα εργαλεία για να λάβει τη σωστή απόφαση για τις ιταλικές τράπεζες, είπε σήμερα ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσφέρουν επαρκές περιθώριο για να ληφθεί η σωστή απόφαση για τις ιταλικές τράπεζες, καθησύχασε.

Πρόσθεσε δε ότι η Επιτροπή της Βασιλείας των τραπεζικών εποπτικών αρχών χρειάζεται να διασφαλίσει ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες αντιμετωπίζονται δίκαια σε διεθνές επίπεδο.

Να υποβαθμίσει τη σοβαρότητα της κατάστασης επιχείρησε χθες (Δευτέρα) στο Eurogroup και ο Γ.Ντάισελμπλουμ λέγοντας ότι το ζήτημα των κόκκινων δανείων δεν είναι καινούριο και ότι δεν πρόκειται για οξεία κρίση. «Πρέπει να το δούμε και θα το δούμε σταδιακά. Δεν θα υπάρξει κάποια μεγάλη λύση» σημείωσε χαρακτηριστικά.

Επιμένοντας δε στην σκληρή γερμανική γραμμή, που θέλει οι νέοι τραπεζικοί κανόνες (του bail-in) να εφαρμοστούν κατά γράμμα, είπε ότι «το bail-in είναι μία πολύ καλή οικονομική αρχή, η οποία βασικά λέει ότι οι επενδυτές που βάζουν τα χρήματα και βγάζουν κέρδη τις καλές περιόδους, πρέπει να επωμιστούν τις ζημιές στις δύσκολες περιόδους».

Ωστόσο, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι ο κίνδυνος μετάδοσης της κρίσης στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα είναι πολύ μεγάλος για να αγνοηθεί ή να «θυσιαστεί» στην τυφλή υπακοή των κανόνων. Eιδικά δε για τη Γερμανία λένε ότι μάλλον πρέπει να εξετάσει τα πράγματα λίγο πιο προσεκτικά, δεδομένης της κακής κατάστασης που ήδη βρίσκεται η Deutsche Bank. Η τελευταία άλλωστε, έσπευσε πριν από λίγες ημέρες να προτείνει τη δημιουργία στην ΕΕ Ταμείου Διάσωσης, με κεφάλαια 150 δισ. ευρώ, για την ανακεφαλαιοποίηση ευρωπαϊκών τραπεζών.

Με το πρόβλημα δε των ιταλικών τραπεζών να διογκώνεται μετά την απόφαση για Brexit, παρέμβαση υπήρξε και από τον διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας. Το ιταλικό τραπεζικό σύστημα αποτελεί οικονομικό κίνδυνο και κάποιες τράπεζες ίσως χρειαστεί να ανακεφαλαιοποιηθούν, δήλωσε σήμερα ο διοικητής Μαρκ Κάρνεϊ.

«Πιθανόν να απαιτηθεί κάποιας μορφής ανακεφαλαιοποίηση για κάποια από αυτά τα ιδρύματα», δήλωσε ο Κάρνεϊ σε βουλευτές.

«Υπάρχει μακροοικονομικός κίνδυνος και οι ιταλικές αρχές το γνωρίζουν αυτό και αναζητούν λύσεις σε αυτό», επισήμανε, προσθέτοντας ότι η έκθεση της Βρετανίας στις ιταλικές τράπεζες είναι μέτρια.

Γαλλικές και γερμανικές τράπεζες οι πιο εκτεθειμένες

Αντίθετα από τη Βρετανία, που σύμφωνα με τον Διοικητή της BoE έχει μέτρια έκθεση στις ιταλικές τράπεζες, μεγάλη έκθεση εμφανίζεται αν έχει η Γαλλία και μικρότερη, αλλά υπολογίσιμη η Γερμανία.

Πρόσφατα στοιχεία από την Standard & Poor’s, όπως αναφέρει το capital.gr., δείχνουν ότι οι τράπεζες σε ολόκληρη την ΕΕ έχουν επενδύσει πιο έντονα από ποτέ στο κρατικό χρέος, αυξάνοντας την έκθεσή τους στα 791 δισ. ευρώ από 355 δισ. τον Σεπτέμβριο του 2008. Το συνολικό ποσό που έχουν δανείσει οι διεθνείς τράπεζες στην Ιταλία και μόνο αγγίζει τα 550 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Bank For International Settlements BIS, η χώρα η οποία έχει τη μεγαλύτερη έκθεση στο ιταλικό χρέος και άρα το μεγαλύτερο πιστωτικό ρίσκο σε περίπτωση που επιδεινωθεί η τραπεζική κρίση στην Ιταλία, είναι η Γαλλία.

Η συνολική έκθεση των γαλλικών τραπεζών στο ιταλικό χρέος υπερβαίνει τα 250 δισ. ευρώ. Αυτό είναι τριπλάσιο από το ύψος της έκθεσης της δεύτερης πιο εκτεθειμένης ευρωπαϊκής χώρας, της Γερμανίας, της οποίας οι τράπεζες κατέχουν ιταλικά ομόλογα αξίας 83,2 δισ. ευρώ. Μόνο η Deutsche Bank έχει πάνω από 11,76 δισ. ευρώ έκθεση στα ιταλικά ομόλογα.

Οι άλλοι τραπεζικοί κλάδοι που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο «μόλυνσης» είναι η Ισπανία (44,6 δισ.), οι ΗΠΑ (42,3 δισ.), το Ηνωμένο Βασίλειο (29,770 δισ.) και η Ιαπωνία (27,6 δισ.).

Αισιόδοξος για συμφωνία υπέρ της Ιταλίας ο Ρέντσι

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι δήλωσε ότι είναι «απόλυτα εφικτή» μία συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που θα επιτρέψει την κρατική στήριξη των πιο αδύναμων τραπεζών της, ενώ οι συζητήσεις με την Κομισιόν έχουν κολλήσει στο αν οι πιστωτές των τραπεζών θα πρέπει να υποστούν ζημιές, σε περίπτωση που χρησιμοποιηθούν χρήματα των φορολογουμένων.

«Μετά από ό,τι συνέβη με την έξοδο της Βρετανίας, κατά την άποψή μου είναι απαραίτητο να υπάρξει κοινή λογική στην Ευρώπη», δήλωσε ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι σε συνέντευξη που έδωσε σήμερα.

Ο Ρέντσι, που εκτός από την τραπεζική κρίση έχει να αντιμετωπίσει και την χαμηλή επίδοση της βιομηχανίας, κάλεσε τις τράπεζες «να επιστρέψουν στον δανεισμό προς τις μικρές επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες», ενώ πρόσθεσε ότι θα πρέπει να υπάρχουν «κανόνες που είναι λίγο πιο λογικοί, λίγο πιο ξεκάθαροι, λίγο πιο ανθρώπινοι».

Οι ιταλικές Αρχές σπεύδουν να στηρίξουν το χρηματοπιστωτικό σύστημα, που επιβαρύνεται από κόκκινα δάνεια ύψους περίπου 360 δισ. ευρώ, εν μέσω αυξανόμενης πίεσης από την ΕΚΤ στις ιταλικές τράπεζες να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους και να αντιμετωπίσουν τα κόκκινα δάνεια που υπονομεύουν τον δανεισμό.

Το ΔΝΤ ζήτησε, επίσης, τη λήψη μέτρων, που περιλαμβάνουν πιο εντατική χρήση εξωδικαστικών μηχανισμών αναδιάρθρωσης (των κόκκινων δανείων), την ενισχυμένη εποπτεία και μία συστηματική αξιολόγηση της ποιότητας ενεργητικού των τραπεζών που δεν υπόκεινται σε αντίστοιχη αξιολόγηση από την ΕΚΤ.

Η αγορά προεξοφλεί συμφωνία;

Πάντως οι αποδόσεις των ιταλικών κρατικών ομολόγων μειώθηκαν σήμερα, με την αγορά μάλλον να προεξοφλεί ότι η Ρώμη πλησιάζει σε μία συμφωνία για την προστασία των τραπεζών της που αντιμετωπίζουν προβλήματα.

Η Ρώμη επιδιώκει να εγκρίνει διάταγμα, το οποίο θα προβλέπει κρατική εγγύηση για τις τράπεζες, ώστε να τις βοηθήσει να πουλήσουν «κόκκινα» δάνειά τους στις αρχές του Αυγούστου, δήλωσε στο Reuters πηγή με γνώση του θέματος, προσθέτοντας ότι το πρώτο χαρτοφυλάκιο (κόκκινων δανείων) είναι έτοιμο για πώληση.

«Εάν υπάρξει κάποιος τρόπος, με τον οποίο οι ιταλικές τράπεζες μπορούν να απαλλαγούν από τα κόκκινα δάνειά τους, αυτό θα ήταν πολύ θετικό για την οικονομία και, με τη σειρά του, θα επέτρεπε περαιτέρω μείωση στα spreads (τις διαφορές) των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων (από τις αντίστοιχες των γερμανικών ομολόγων)», δήλωσε υπεύθυνος για τη στρατηγική της Mizuho.

Οι αποδόσεις των 10ετών ιταλικών ομολόγων μειώθηκαν 2 μονάδες βάσης στο 1,12%, σύμφωνα με στοιχεία του Tradeweb, ενώ αρχικά κινήθηκαν ανοδικά. Η διαφορά τους με τις αποδόσεις των αντίστοιχων γερμανικών τίτλων μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο σχεδόν τριών εβδομάδων.

Οι τράπεζες δεν είναι το μόνο πρόβλημα της Ιταλίας

Την ιταλική εξίσωση που καλούνται να επιλύσουν η ιταλική κυβέρνηση και η ΕΕ γίνεται ακόμη πιο δύσκολη μετά τα τελευταία απογοητευτικά στοιχεία για την ιταλική βιομηχανική παραγωγή, που υποχώρησε κατά 0,6% τον Μάιο.

Δεν είναι δηλαδή οι τράπεζες το μοναδικό άγχος για την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, αλλά και η επίδοση της βιομηχανίας της που κάνουν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να προβλέπει ανάπτυξη για φέτος της τάξης του 1,1%.

Η ανάκαμψη της ιταλικής οικονομίας «είναι πιθανόν να παραταθεί και υπόκειται σε κινδύνους», με τον ρυθμό ανάπτυξης να προβλέπεται στο 1,1% φέτος και το 1,3% το 2017, αναφέρει το ΔΝΤ.

Στους κινδύνους περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων την αστάθεια της χρηματοπιστωτικής αγοράς, την αύξηση των μεταναστών και μετωπικούς ανέμους από την επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου.

«Αυτή η διαδρομή της ανάπτυξης θα σήμαινε επιστροφή στα προ της κρίσης (του 2007) επίπεδα παραγωγής μόνο στα μέσα της δεκαετίας του 2020 και μία διεύρυνση της απόκλισης του ιταλικού εισοδήματος από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης που αυξάνεται ταχύτερα» προσθέτει.

Το ΔΝΤ σημειώνει ότι «το δημόσιο χρέος της Ιταλίας αυξήθηκε κοντά στο 133% του ΑΕΠ, ένα επίπεδο που περιορίζει τα δημοσιονομικά περιθώρια για την αντίδραση σε περίπτωση σοκ».

Η δυναμική του χρέους αναμένεται να μειωθεί μόνο σταδιακά στα επόμενα χρόνια και να παραμείνει ευάλωτη σε σοκ.

Το ΔΝΤ κάλεσε τις ιταλικές Αρχές να υλοποιήσουν ταχύτερα μεταρρυθμίσεις που στηρίζουν την ανάπτυξη, με «μεγαλύτερη προτεραιότητα στις χαμηλότερες και πιο αποδοτικές δαπάνες και τη λιγότερο στρεβλωτική φορολόγηση, με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την εισαγωγή ενός σύγχρονου φόρου στην ακίνητη περιουσία».

Αργυρώ Τσατσούλη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ