Τα σενάρια για «το σχέδιο Β» και τη συντεταγμένη πτώχευση εντός του ευρώ

Καθώς πολλές από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, όπως κυρίως η γερμανική, διαπιστώνουν συσσωρευμένα αδιέξοδα σε ό,τι αφορά την προσπάθεια διάσωσης της ελληνικής οικονομίας και φέρονται να εκτιμούν ότι η στρατηγική των πακέτων στήριξης δεν αποδίδει, στην επιφάνεια αναδύονται τα σενάρια για το περιβόητο «σχέδιο Β», προκειμένου η Ελλάδα να απαλλαχθεί από ένα μεγάλο μέρος του χρέους της, να καταφέρει να σταθεί ξανά στα πόδια της και να εισέλθει σε αναπτυξιακή τροχιά.

Αν και επισήμως τα σενάρια για το «σχέδιο Β» διαψεύδονται, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν συζητώνται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και ότι δεν εξετάζονται όλες οι δυνατές επιλογές, εντός και εκτός ευρώ.

Την Τετάρτη, συνεδριάζει το Eurogroup με αντικείμενο την έγκριση του νέου πακέτου βοήθειας, ενώ σήμερα θα γίνει η προπαρασκευστική συνάντηση της Ομάδας Εργασίας του Eurogroup (Euro Working Group), όπου θα τεθεί επί τάπητος η «συμμόρφωση» της ελληνικής κυβέρνησης με τα μέτρα που ζητούν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ώστε να δώσουν το πράσινο φως για την εκταμίευση του νέου δανείου.

Την προηγούμενη εβδομάδα, η συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης απέβη άκαρπη, ενώ οι πληροφορίες που διέρρευσαν στα ΜΜΕ έλεγαν ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε επέμεινε μέχρι την τελευταία στιγμή για την αναβολή της.

Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες ο κ. Σόιμπλε μαζί με ομολόγους από τον Βορρά της Ευρωζώνης φέρεται να ζητεί την αναβολή και της αυριανής συνεδρίασης.

Το «σχέδιο Α» προβλέπει τη χορήγηση ενός νέους πακέτου βοήθειας 130 δισ. ευρώ, που σε συνδυασμό με το κούρεμα κατά 50% του χρέους ύψους 200 δισ. ευρώ που διακρατούν ιδιώτες, εκτιμάται ότι θα καταστήσει βιώσιμο σε βάθος χρόνου το ελληνικό χρέος.

Βεβαίως, το κρατικό χρέος στο 120% του ΑΕΠ έως το 2020 (από 160% σήμερα) δεν είναι ακριβώς αυτό που ονομάζουμε βιώσιμο. Γενικά μιλώντας, για να είναι βιώσιμο θα πρέπει να είναι κάτω από το 80% του ΑΕΠ και αυτό εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal, αυτός ο στόχος μάλλον θα αναθεωρηθεί προς το 125% του ΑΕΠ.

Καθώς η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, από την οποία προσδοκάται όφελος 100 δισ. ευρώ, δεν επαρκεί, στο επίκεντρο είναι πλέον η συμμετοχή του επίσημου τομέα, δηλαδή των ευρωπαϊκών κρατών και της ΕΚΤ.

Σύμφωνα με την ίδια εφημερίδα, εξετάζονται η περαιτέρω μείωση των επιτοκίων του πρώτου πακέτου στήριξης των 110 δισ. ευρώ, καθώς και η συμμετοχή της ευρωτράπεζας, από την οποία το όφελος για την Ελλάδα θα είναι τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ.

Γερμανική απροθυμία

Σύμφωνα με δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel, η δυσαρέσκεια για την έλλειψη προόδου στην Ελλάδα και οι αμφιβολίες για το νέο πακέτο βοήθειας έχουν εξαπλωθεί και στα ανώτερα κλιμάκια της γερμανικής κυβέρνησης (όπως άλλωστε και σε άλλες κυβερνήσεις του Βορρά) και δεν αφορούν μόνο μειοψηφικές φωνές ή τα μικρότερα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού.

Στη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης, την περασμένη Παρασκευή, πολλά στελέχη εξέφρασαν τη διαφωνία του για το νέο δάνειο προς την Ελλάδα, χωρίς να λείπουν και οι φωνές που ζητούν την απομάκρυνση της χώρας από το ευρώ.

Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι τόσο στη Γερμανία όσο και σε άλλες χώρες που συνιστούν την έξοδο της χώρας από το ευρώ, πιστεύουν ότι η Ευρωζώνη είναι επαρκώς οχυρωμένη ώστε να αντέξει τις συνέπειες μίας ανεξέλεγκτης ελληνικής πτώχευσης.

Μέχρι τον Ιούλιο, θα τεθεί σε λειτουργία και ο ESM, που θα συνδυασθεί με τον EFSF, ενώ η ΕΚΤ έχει ρίξει στην αγορά φθηνή ρευστότητα στις ευρωπαϊκές τράπεζες, μέσω των νέων 3ετών δανείων καθώς και τη χαλάρωση των όρων για την αποδοχή εγγυήσεων.

Το «τείχος προστασίας» λοιπόν, έχει οικοδομηθεί και όλοι είναι έτοιμοι για όλα τα ενδεχόμενα.

Τα ίδια περίπου λεγόντουσαν και πριν την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008: Υποτίθεται πως όλοι ήταν έτοιμοι, η Fed θα έριχνε στην αγορά όση ρευστότητα χρειαζόταν (μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης – QE) και ότι σε κάθε περίπτωση οι επιπτώσεις θα ήταν ελεγχόμενες.

Η πραγματικότητα απέδειξε πόσο «έτοιμες» ήταν οι αγορές για να αντέξουν στην χρεοκοπία της Lehman.

Η τρίτη επιλογή

Όπως επισημαίνει το γερμανικό περιοδικό, το κόστος μίας ενδεχόμενης ελληνικής εξόδου τόσο για την Γερμανία όσο και για άλλες μεγάλες οικονομίες της Ευρωζώνης, όπως η Γαλλία που έχει μεγαλύτερη έκθεση στην Ελλάδα, είναι πολύ μεγάλο.

Για τη Γερμανία μόνο, το κόστος ανεβαίνει στα 72 δισ. ευρώ περίπου, εάν υπολογισθεί το μερίδιο της χώρας στα δάνεια που έχουν ήδη δοθεί στην Ελλάδα κ.ά.

Επιπλέον, θα τροφοδοτήσει τις ανησυχίες ότι σύντομα μπορεί να ακολουθήσουν και άλλες χώρες τον ίδιο δρόμο:

Οι επιχειρήσεις θα αρχίζουν να αποχωρούν μαζικά από την επόμενη υποψήφια προς έξοδο χώρα (την Πορτογαλία, για παράδειγμα), ενώ οι καταθέτες θα μεταφέρουν τα χρήματα τους σε «ασφαλέστερες» τράπεζες, με αποτέλεσμα ο τραπεζικός κλάδος να κινδυνεύει με κατάρρευση.

Μία ακριβή μεν, εναλλακτική δε, λύση , σύμφωνα με το περιοδικό, μπορεί να είναι η συντεταγμένη πτώχευση εντός του ευρώ.

Με αυτόν τον τρόπο, το χρέος μπορεί να μειωθεί σημαντικά και η ευρωπαϊκή βοήθεια να κατευθυνθεί στις προσπάθειες για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομία, με έμφαση στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες και υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα θα προχωρήσει στις αναγκαίες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Αν και μιλώντας κάποιος για «συντεταγμένη», «ελεγχόμενη» ή «τακτική», πτώχευση, δεν είναι σίγουρο τι εννοεί κάθε φορά, είναι σαφές ότι το ελληνικό χρέος των 380 δισ. ευρώ περίπου δεν θα γίνει βιώσιμο αν δεν μειωθούν και το βάρος από τον δημόσιο τομέα.

Η μείωση των επιτοκίων του πρώτου πακέτου και η συμμετοχή της ΕΚΤ δεν αρκούν: Αναπόφευκτα, αργά η γρήγορα το θέμα του «κουρέματος» θα τεθεί και για τα δάνεια προς τον επίσημο τομέα.

Μέχρι τότε και όσο δεν λύνεται αυτό το θέμα, στις αγορές θα θεωρούν αναπόφευκτη μία νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και επιπλέον αδύνατη την προοπτική εξόδου της ελληνικής οικονομίας από τη βαθιά κρίση στην οποία έχει βυθισθεί.

Οι επόμενοι μήνες θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμοι για την Ελλάδα και οι αποφάσεις που λαμβάνονται ήδη και θα ληφθούν τόσο στο εσωτερικό όσο και στην Ευρώπη θα καθορίσουν την πορεία όχι μόνο της χώρας μας αλλά και της Ευρωζώνης.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ