Το 20% του πληθυσμού της χώρας απειλείται από τη φτώχεια βάσει έρευνας της ΕΣΥΕ

2

Στο σοκαριστικό 20% ανέρχεται το ποσοστό του πληθυσμού της χωρας που απειλείται με φτώχεια σύμφωνα με τα αποτελέσματα της δειγματολειπτικής Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών έτους 2008, που διεξήγαγε η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (ΕΣΥΕ), με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το έτος 2007.

Τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας εκτιμώνται σε 832.975 και τα μέλη τους σε 2.186.869.

Ο κίνδυνος φτώχειας για παιδιά (0-17 ετών) ανέρχεται σε 23% και είναι υψηλότερος κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες από το αντίστοιχο ποσοστό του συνολικού πληθυσμού.

Ο κίνδυνος φτώχειας για άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών υπολογίζεται σε 22% και είναι μειωμένος κατά μία (1) ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Πιο «εκτεθειμενοι» στο κίνδυνο της φτώχειας οι άνεργοι με το ποσοστό να ανέρχεται πλέον σε 37%, με σημαντική αύξηση κατά δυο ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Σημειώνεται ότι το χρηματικό όριο της φτώχειας ανέρχεται στο ετήσιο ποσό των 6.480,00 ευρώ ανά άτομο και σε 13.608,00 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά.

Η συμβολή κοινωνικών επιδομάτων και συντάξεων στη μείωση του κινδύνου της φτώχειας είναι σημαντικός, στοιχείο που μετά την ανακοίνωση των νέων σκληρών κυβερνητικών μέτρων αποκτά ξεχωριστή σημασία.

Ειδικότερα, τα κοινωνικά επιδόματα μειώνουν το ποσοστό του κινδύνου της φτώχειας κατά 3,3 ποσοστιαίες μονάδες. Οι συντάξεις μειώνουν το ποσοστό του κινδύνου της φτώχειας κατά 18,3 ποσοστιαίες μονάδες.

Επισης, ο κίνδυνος φτώχειας, αφού συμπεριληφθούν στο διαθέσιμο εισόδημα εισοδηματικές ροές, όπως ιδιοκατοίκηση, παροχές σε είδος προς μισθωτούς και ιδιοκατανάλωση, μειώνεται κατά, περίπου, 3,3%.

Η μεγαλύτερη μείωση παρατηρείται στην ομάδα ηλικιών 65 ετών και άνω, στην οποία ο κίνδυνος φτώχειας εκτιμάται σε 15% (από 22% πριν τη συμπερίληψη εισοδηματικών ροών) και στην ομάδα ηλικιών 75 ετών και άνω (όπου ο κίνδυνος φτώχειας εκτιμάται σε 19% από 28% πριν τη συμπερίληψη εισοδηματικών ροών), δηλαδή έχουμε μείωση 7% και 9% αντίστοιχα.

Το υψηλότερο ποσοστό στην ευρωζώνη

Να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη έρευνα αποτελεί τη βασική πηγή αναφοράς των συγκριτικών στατιστικών για την κατανομή του εισοδήματος και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Το ποσοστό του πληθυσμού στην Ελλάδα που κινδυνεύει από φτώχεια, υπολογιζόμενο με την ίδια μεθοδολογία, παρουσιάζει σχετική σταθερότητα κατά τα τελευταία 14 έτη (1994-2007) για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, κυμαινόμενος μεταξύ 20% και 23%, παραμένει ωστόσο το υψηλότερο στην ευρωζώνη.

Στις 15 χώρες της Ευρωζώνης, ο κίνδυνος φτώχειας μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις ανέρχεται στο 16%, κυμαινόμενος μεταξύ 11% στην Ολλανδία, 12% στην Αυστρία και Σλοβενία, 19% στην Ιταλία και 20% στην Ελλάδα και Ισπανία.

Στις άλλες χώρες της Ευρώπης ο κίνδυνος φτώχειας ποικίλλει, με ποσοστά που κυμαίνονται από 9% στην Τσεχία, μέχρι και 26% στη Λετονία (πίνακας 14, πηγή: Eurostat).

Τι μειώνει τον κίνδυνο της φτώχειας

Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις μειώνουν το ποσοστό κινδύνου φτώχειας, περίπου, κατά το ήμισυ.

Το ποσοστό κινδύνου φτώχειας πριν από όλες τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (δηλαδή μη συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών επιδομάτων και των συντάξεων στο συνολικό εισόδημα των νοικοκυριών) ανέρχεται σε 41,7%, ενώ, όταν περιλαμβάνονται μόνο οι συντάξεις και όχι τα κοινωνικά επιδόματα, μειώνεται στο 23,4%.

Τα κοινωνικά επιδόματα μειώνουν το ποσοστό της φτώχειας κατά 3,3%, ενώ οι συντάξεις μειώνουν το ποσοστό της φτώχειας κατά 18,3%. Το σύνολο των κοινωνικών μεταβιβάσεων μειώνει το ποσοστό της φτώχειας κατά 21,7%.

Ενδεικτικό της σημασίας των κοινωνικών μεταβιβάσεων (και κυρίως των συντάξεων για άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών) για τον περιορισμό του κινδύνου φτώχειας είναι ότι το ποσοστό κινδύνου πριν από όλες τις κοινωνικές μεταβιβάσεις για άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω εκτιμάται σε 83%, ενώ μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις εκτιμάται στο 27% του παραπάνω πληθυσμού, δηλαδή παρατηρείται μείωση 56%.

Η επίδραση των συντάξεων στη μείωση του κινδύνου φτώχειας είναι μικρότερη στον πληθυσμό ηλικίας 18-64 ετών. Ο σχετικός κίνδυνος φτώχειας, όταν συμπεριλαμβάνονται τα κοινωνικά επιδόματα και δεν συμπεριλαμβάνονται οι συντάξεις στο διαθέσιμο εισόδημα, για αυτή την ομάδα ηλικιών, εκτιμάται στο 33%, ενώ όταν δεν συμπεριλαμβάνονται τα κοινωνικά επιδόματα και συμπεριλαμβάνονται οι συντάξεις στο διαθέσιμο εισόδημα, εκτιμάται στο 22% του παραπάνω πληθυσμού, δηλαδή παρατηρείται μείωση κατά 11%.

Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις (συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων) αποτελούν το 27,3% του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών της Χώρας.

Οι συντάξεις εμφανίζουν ένα αξιόλογο μερίδιο του διαθέσιμου εισοδήματος, αφού αποτελούν το 24,1%. Τα κοινωνικά επιδόματα αποτελούν το 3,2% του διαθέσιμου εισοδήματος.

Χαρακτηριστικά πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας

Το ποσοστό κινδύνου φτώχειας είναι υψηλότερο στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες, 21% και 20%, αντίστοιχα. Τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά με θήλυ μέλος απειλούνται από τη φτώχεια σε ποσοστό 27%, ενώ τα αντίστοιχα με άρρεν μέλος σε ποσοστό 23%.

Ο κίνδυνος φτώχειας για παιδιά 0-17 ετών (παιδική φτώχεια) ανέρχεται σε 23%.

Ο κίνδυνος φτώχειας για άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών υπολογίζεται σε ποσοστό 22%, ενώ για άτομα ηλικίας 18 έως 24 ετών σε ποσοστό 23%.

Οι εργαζόμενοι κινδυνεύουν λιγότερο από τους ανέργους και τους οικονομικά μη ενεργούς (συνταξιούχους, νοικοκυρές κλπ.). Το ποσοστό κινδύνου φτώχειας των εργαζομένων ανέρχεται σε 14% (άνδρες 16% και γυναίκες 12%), των μη εργαζομένων σε 26% και των ανέργων σε 37%.

Ο σχετικός κίνδυνος φτώχειας για τους εργαζομένους με πλήρη απασχόληση ανέρχεται σε 14%, ενώ για τους εργαζομένους με μερική απασχόληση ανέρχεται σε 26%.

Τα νοικοκυριά που διαμένουν σε ιδιόκτητη κατοικία απειλούνται από φτώχεια κατά 19%, ενώ αυτά που διαμένουν σε ενοικιασμένη κατοικία κατά 25% (πίνακας 5α). Ο σχετικός κίνδυνος φτώχειας ηλικιωμένων 75 ετών και άνω, κατά ιδιοκτησιακό καθεστώς, ανέρχεται για τους ιδιοκτήτες σε 29%, ενώ για τους ενοικιαστές σε 15%.

Ο κίνδυνος φτώχειας των νοικοκυριών με εξαρτώμενα παιδιά και χωρίς εργαζόμενα μέλη ανέρχεται σε 44% του συνόλου των νοικοκυριών αυτής της κατηγορίας, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης για νοικοκυριά χωρίς παιδιά και χωρίς εργαζόμενα μέλη ανέρχεται σε 29%.

Ο κίνδυνος φτώχειας των νοικοκυριών με ένα γονέα και, τουλάχιστον, ένα εξαρτώμενο παιδί ανέρχεται σε 27%, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης για τα νοικοκυριά με δύο γονείς και ένα εξαρτώμενο παιδί ανέρχεται σε 22,0%.

Ακόμη στα χρήσιμα ποιοτικά συμπεράσματα ανήκει ότι ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τη μείωση της φτώχειας. To ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης, που έχει ολοκληρώσει το 71,2% των φτωχών, είναι η υποχρεωτική εκπαίδευση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους μη φτωχούς εκτιμάται στο 43,1%.

Το 42% αυτών που δεν έχουν πάει καθόλου σχολείο (αναλφάβητοι) ή δεν έχουν ολοκληρώσει το δημοτικό απειλείται από φτώχεια. Το αντίστοιχο ποσοστό μεταξύ των ατόμων που έχουν τελειώσει ανώτατη βαθμίδα (ΤΕΙ, ΑΕΙ, μεταπτυχιακό) μειώνεται δραστικά στο 7%.

Σε ότι αφορά δε τους οικονομικούς μετανάστες το ποσοστό που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας εκτιμάται στο 31%.

Ποιοι απειλούνται από τη φτώχεια

Βασει των συμπερασμάτων της έρευνας στον πληθυσμό που απειλείται από τη φτώχεια ανήκουν:

• Νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 16 ετών και με, τουλάχιστον, ένα εργαζόμενο μέλος (52%)
• Νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά και χωρίς εργαζόμενα μέλη (44%)
• Άνδρες άνεργοι (39%)
• Νοικοκυριά με έναν ενήλικα ηλικίας 65 ετών και άνω (31%)
• Νοικοκυριά χωρίς εξαρτώμενα παιδιά και χωρίς εργαζόμενα μέλη (29%)
• Μονογονεϊκά νοικοκυριά με, τουλάχιστον, ένα εξαρτώμενο παιδί (27%)
• Νοικοκυριά με 2 ενήλικες με δύο εξαρτώμενα παιδιά (27%)
• Μονοπρόσωπο νοικοκυριό με μέλος θήλυ (27%)
• Νέοι και νέες ηλικίας 16 έως 24 ετών (24%)

Σε ότι αφορά δε, τον ήδη φτωχό πληθυσμό, αποτελείται από:

• Τα μέλη των νοικοκυριών που έχουν χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο (67%)
• Μη εργαζομένους (64%)
• Τα μέλη των νοικοκυριών που μένουν σε αραιοκατοικημένες περιοχές (63%)
• Νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά (52%)
• Νοικοκυριά χωρίς εξαρτώμενα παιδιά (48%)
• Εργαζομένους (36%)
• Νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά και με ένα, τουλάχιστον, εργαζόμενο μέλος (34%)

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ