Ο μοντερνισμός «πέθανε» το 1918

Εγκεφαλικό. Ισπανική γρίπη. Καρκίνος του λάρυγγα. Ερυσίπελας. Τέσσερις ασθένειες θερίζουν τέσσερα από τα κορυφαία τέκνα του μοντερνισμού: Γκούσταφ Κλιμτ, Εγκον Σίλε, Οτο Βάγκνερ, Κόλομαν Μόζερ, αντιστοίχως. Σύμφωνα με τα Νέα είναι η χρονιά που τελειώνει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Αυστροουγγαρία διαλύεται και η ισπανική γρίπη εξελίσσεται σε πανδημία αφήνοντας πίσω της εκατομμύρια νεκρούς.

Το ημερολόγιο δείχνει 1918. «Πρέπει να ήταν πολύ ενδιαφέρον να ζει κάποιος στη Βιέννη εκείνη την εποχή» έγραφε ο αυστριακός συγγραφέας Χέρμαν Μπαρ για την πόλη στις αρχές του 20ού αιώνα. Και πώς να μην είναι όταν ο διασημότερος ίσως εκπρόσωπος της Αρ Νουβό, Γκούσταβ Κλιμτ, ζωγραφίζει το διάσημο «Φιλί» του; Ο τολμηρός προστατευόμενός του, θιασώτης του εξπρεσιονισμού, Εγκον Σίλε σχεδιάζει έργα ερωτικού περιεχομένου που προκαλούν τα ήθη σε βαθμό που να κατηγορηθεί για πορνογραφία. Ο αρχιτέκτονας Οτο Βάγκνερ σχεδιάζει το κτίριο του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, αλλά και την κεντρική κυκλική λεωφόρο της Βιέννης, τη Ρινγκστράσε. Ο πρωτοπόρος στο ντιζάιν Κόλομαν Μόζερ συνιδρύει την εταιρεία Βιένα Βερκστέτε με στόχο να δημιουργήσει αντικείμενα καθημερινής χρήσης που θα έχουν την αισθητική ενός έργου τέχνης.

Οι ανάσες αυτών, εκ των πρωταγωνιστών του βιεννέζικου Μοντερνισμού και πρωτεργατών του κινήματος της Απόσχισης (που στόχο είχε τη ρήξη με τον ακαδημαϊσμό), αναμειγνύονται με εκείνες του πατέρα της ψυχανάλυσης Ζίγκμουντ Φρόιντ, του πρωτοπόρου και αρχικά μη αποδεκτού συνθέτη Γούσταβ Μάλερ και του Λούντβιχ Βιτγκενστάιν την εποχή που εκείνος δημοσιεύει τη «Λογικο-Φιλοσοφική Πραγματεία» του, σε μια πόλη της οποίας ο πληθυσμός φτάνει τα 2 εκατ. Είναι δηλαδή πολυπληθέστερη σε σύγκριση με τα σημερινά δεδομένα (1,7 εκατ. κάτοικοι) και πολυπολιτισμική. Με άλλα λόγια είναι μια μητρόπολη.

Ο θάνατός τους θα σημάνει και το τέλος μιας εποχής, κατά την οποία καλλιτέχνες, επιστήμονες και αρχιτέκτονες μεταξύ άλλων συναντήθηκαν σε μια σπάνια ώσμωση. Κι αυτή την επέτειο της αρχής του τέλους του Βιεννέζικου Μοντερνισμού γιορτάζει η πρωτεύουσα της Αυστρίας, έναν αιώνα μετά, μέσα από 16 εκθέσεις που έχουν ως στόχο να συστήσουν σε όσους δεν γνωρίζουν τι συνέβη εκείνη την εποχή, να «σκάψουν» πιο βαθιά για να ικανοποιήσουν την περιέργεια όσων επιζητούν μια φρέσκια ματιά για όσα έχουν ειπωθεί τα τελευταία 100 χρόνια, αλλά και να ξανακοιτάξουν με την απόσταση του χρόνου την κληρονομιά, να μετρήσουν την αντοχή και να αναγνωρίσουν τη σημασία της καλλιτεχνικής παραγωγής εκείνης της περιόδου, που ανέδειξαν τη Βιέννη σε ένα από τα σημαντικότερα πνευματικά κέντρα.

in.gr