Ο Κουαρόν στο in.gr για το προσφυγικό: Η ψυχή μεγαλύτερη από τα τείχη

Είναι και ο ίδιος ένας μετανάστης. Ο μεξικανός σκηνοθέτης Αλφόνσο Κουαρόν μπορεί να έχει μπει στα «μεγάλα σαλόνια» του Χόλιγουντ, να έχει κερδίσει δύο Όσκαρ (σκηνοθεσίας και μοντάζ για το Gravity), αλλά εξακολουθεί και ενδιαφέρεται για θέματα δύσκολα.

Παράδειγμα η ταινία Desierto του γιου του, Χόνας Κουαρόν, στην οποία ο Αλφόνσο εκτελεί χρέη παραγωγού.

Το in.gr συνάντησε τον πατέρα και τον γιο Κουαρόν στο Λονδίνο για μία συζήτηση για την προσφυγική κρίση που πλήττει την Ευρώπη, το μίσος και τη βιομηχανία του θεάματος.

Από το Θέλω και τη Μαμά σου, στο τρίτο μέρος του Χάρι Πότερ και από εκεί στα Παιδιά των Ανθρώπων και στην επιτυχία -εμπορική και καλλιτεχνική- του Gravity, ο Αλφόνσο Κουαρόν έχει καταθέσει τα διαπιστευτήριά του ως σκηνοθέτης με κοινωνικές ευαισθησίες.

Αφορμή για τη διαστημική του περιπέτεια, ήταν -όπως λέει ο ίδιος- το Desierto του γιου του, Χόνας, το σενάριο του οποίου είχε γραφτεί πριν από εκείνο του Gravity. Η ιστορία θέλει μία ομάδα μεταναστών από το Μεξικό να προσπαθεί να διασχίσει τα σύνορα με τις ΗΠΑ. Ένας αυτόκλητος πιστολέρο αποφασίζει να εκτελέσει εν ψυχρώ τους μετανάστες και ο αγώνας για επιβίωση θα γίνει σκληρός, καθώς ένας από τους ήρωες επιχειρεί να διαφύγει.

Πρόκειται για μία ιστορία επιβίωσης, η οποία δεν διαφέρει πάρα πολύ από την ιστορία επιβίωσης του Gravity. Ο Αλφόνσο Κουαρόν λέει ότι αφορμή για το Gravity ήταν το σενάριο του Χόνας για το Desierto. «Ζήτησα από τον Χόνας να με βοηθήσει να κάνω κάτι τέτοιο και έτσι ξεκίνησε μια συζήτηση για το διάστημα και προέκυψε το Gravity» λέει ο βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης.

Πατέρας και γιος έγραψαν το σενάριο, το οποίο έγινε τεράστια επιτυχία με πρωταγωνιστές τους Σάντρα Μπούλοκ και Τζορτζ Κλούνι. Ο Χόνας Κουαρόν σκηνοθέτησε, μάλιστα, μία υπέροχη μικρού μήκους ταινία που είχε άμεση σχέση με το σύμπαν του Gravity.

«Με ενδιέφερε πολύ το θέμα της μετανάστευσης και προσπαθούσα να σκεφτώ τον καλύτερο τρόπο να το προσεγγίσω» λέει ο σκηνοθέτης του Desierto, Χόνας Κουαρόν. «Σκέφτηκα ότι η πιο ενδιαφέρουσα προσέγγιση θα ήταν να το γυρίσω ως μία ταινία είδους, ως μια περιπέτεια. Αυτό θα μπορούσε να τραβήξει το ενδιαφέρον ενός κοινού που διαφορετικά μπορεί να μην ενδιαφερόταν για τη μετανάστευση» λέει.

Ο Χόνας Κουαρόν αντιστρέφει, όμως, τους ρόλους που παραδοσιακά κατανέμει το σινεμά στο θύμα και τον θύτη. «Τις περισσότερες φορές οι ταινίες δράσης βασίζονται στην ιδέα του ξένου που έρχεται. Εδώ ήθελα να βάλω τον μετανάστη να είναι ο ήρωας της ταινίας» λέει.

Αυτό που ενδιέφερε τον μεξικανό σκηνοθέτη ήταν η ρητορική της βίας. «Οι πράξεις του Τζέφρι (σ.σ. του Αμερικανού που σκοτώνει τους μεξικανούς μετανάστες) δεν είναι συνηθισμένες, στις ΗΠΑ υπάρχουν μεμονωμένες περιπτώσεις ένοπλων επιθέσεων κατά μεταναστών, όμως δεν υπάρχουν περιπτώσεις αυτόκλητων τιμωρών που παίρνουν ένα όπλο και αρχίζουν να σκοτώνουν. Όμως, με όλα αυτά που συμβαίνουν και στην Ευρώπη, θεωρώ ότι υπάρχει μία ρητορική που θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρόμοιες πράξεις» σημειώνει.

Ο πατέρας του τον διακόπτει. «Ιστορικά έχει οδηγήσει σε τέτοιες πράξεις. Μερικές δεκαετίες πριν, μία παρόμοια ρητορική οδήγησε αυτή την ήπειρο σε μία τραγωδία. Αυτό συμβαίνει όταν κάποιοι αρχίζουν να βλέπουν τους άλλους ανθρώπους ως «Άλλους»» τονίζει και επισημαίνει ότι το θέμα της ταινίας είναι παγκόσμιο.

«Η Ευρώπη μπορεί να δει ότι τα μέτρα που λαμβάνουν οι ΗΠΑ δεν λειτουργούν» επιμένει. «Μπορείς να χτίσεις όσους φράχτες θέλεις -οι οποίοι παρεπιπτόντως θα χτιστούν από παράνομους εργάτες-, μπορείς να υψώσεις όσα τείχη θέλεις, αλλά η ψυχή είναι μεγαλύτερη από τα τείχη. Μπορείς να το δεις αυτό όπου υψώνονται τείχη. Το είδαμε πριν από λίγες εβδομάδες στην Ουγγαρία. Όταν οι άνθρωποι βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης, δεν θα ζητήσουν την άδεια ενός φράχτη».

«Η Ευρώπη μοιάζει να βρίσκεται σε κατάσταση σοκ για κάτι που σιγόβραζε εδώ και πολύ καιρό» σημειώνει ο Αλφόνσο Κουαρόν. «Σε πολλές περιπτώσεις οι παρεμβάσεις της Ευρώπης σίγουρα δεν βοήθησαν. Δεν χρειάζεται να είσαι τόσο ακραίος όσο ο Τζέφρι της ταινίας. Πρόσφατα είδαμε τις εικόνες ενός ούγγρου δημοσιογράφου που κλωτσούσε πρόσφυγες. Γνωρίζεις ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν πηγαίνουν στην Ευρώπη για τον καιρό. Γνωρίζεις ότι είναι απελπισμένοι» σημειώνει.

Παρά το γεγονός ότι το Χόλιγουντ τον έχει αγκαλιάσει, ο Αλφόνσο Κουαρόν δεν φοβάται να το επικρίνει. Ερωτηθείς για τους Μεξικανούς σκηνοθέτες που γυρίζουν ταινίες στην Αμερική (Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιαρίτου, Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο) λέει: «Το Χόλιγουντ είναι βιομηχανία, αλλά δεν γυρίζει μόνο αμερικάνικες ταινίες. Ιστορικά το Χόλιγουντ τροφοδοτείται από μετανάστες, ήδη από την εποχή του βωβού κινηματογράφου. Υπάρχει η σπουδαία περίοδος των δεκαετιών ’30-’40-’50. Έχεις σπουδαίους Γερμανούς, Ούγγρους, Αυστριακούς σκηνοθέτες που ξεφεύγουν από συμπεριφορές που τώρα ο κόσμος επαναλαμβάνει με έναν παράξενο και τρομακτικό τρόπο».

Ο Αλφόνσο Κουαρόν εξηγεί ότι η ρητορική αυτή γίνεται αποδεκτή και ότι ο κόσμος δεν τρομάζει από αυτή.

Επιστρέφοντας στη βιομηχανία του θεάματος, σημειώνει: «Νομίζω ότι το Χόλιγουντ είναι ένα ρεαλιστικό θηρίο. Λειτουργεί όπως οποιαδήποτε άλλη βιομηχανία. Είναι αστείο γιατί χρησιμοποιεί τη ρητορική κατά του άλλου, αλλά δεν έχει πρόβλημα να βγάλει χρήματα από αυτούς τους «άλλους» ή να πουλήσει το προϊόν του σε αυτούς».

Αγγελική Στελλάκη

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ