Έκθεση στο Γενί Τζαμί για τις «χαμένες» εβραϊκές συνοικίες

Με τον όρο «Κεϊλότ» ορίζεται, στην εβραϊκή γλώσσα, η έννοια της ενορίας (ο οικιστικός ιστός που αναπτύσσεται πέριξ του ναού – εν προκειμένω της συναγωγής). Κεϊλότ (είναι ο πληθυντικός αριθμός του εβραϊκού όρου Κεϊλά) δεν υπάρχουν πλέον στη Θεσσαλονίκη.

Οι Κεϊλότ -μαζί με τις συναγωγές, τα δημόσια εβραϊκά κτίρια αλλά και τον πολυπληθή εβραϊκό πληθυσμό της Θεσσαλονίκης εξαφανίστηκαν μετά την καταστροφική πυρκαγιά του Αυγούστου του 1917.

Αυτά τα… αόρατα (καθώς δεν υπάρχουν καν ίχνη τους) μνημεία της Θεσσαλονίκης αναδεικνύει μεγάλη έκθεση ιστορικών τεκμηρίων, με τίτλο «Μια πόλη αναζητά τις Κεϊλότ της. Αόρατα πολιτιστικά μνημεία της εβραϊκής Θεσσαλονίκης» που φιλοξενείται από την Τρίτη, στον χώρο του παλαιού Αρχαιολογικού Μουσείου (Γενί Τζαμί) της Θεσσαλονίκης.

Πρόκειται ουσιαστικά για επανέκθεση – επανάληψη της μεγάλης έκθεσης που είχε αναπτυχθεί προ διετίας και πλέον, από τον Ιανουάριο του 2013, στους χώρους του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, σε επιστημονική επιμέλεια του Ευάγγελου Χεκίμογλου.

Στα 1917, οι Εβραίοι κάτοικοι της πόλης και των 54 Κεϊλότ ξεπερνούσαν τις 70.000 (από τους 4.125 που βρέθηκαν καταγεγραμμένοι στα 1.500 και τους 16.645 στα 1529).

Η έρευνα (που προηγήθηκε της έκθεσης) στηρίχθηκε σε τίτλους ιδιοκτησίας που είχαν εκδοθεί πριν από την πυρκαγιά και έγινε αντιστοίχιση με χάρτη της πόλης, χρονολογημένο πριν από το 1917.

Στη συνέχεια, το πλάνο αυτό -το πριν από το 1917- αποτυπώθηκε σε έναν σύγχρονο χάρτη που καταδεικνύει με ακρίβεια πού ακριβώς βρισκόταν οι 32 από τις συνολικά 54 συναγωγές της πόλης.

Η έκθεση προσδιορίζει με μεγάλη ακρίβεια τις αρχικές θέσεις των συναγωγών κάθε «Κεϊλά», πάνω στον σημερινό χάρτη της Θεσσαλονίκης σε δύο μεγάλες περιοχές της πόλης, στο τετράγωνο Βενιζέλου -Εγνατίας -Αγίας Σοφίας-Προξένου Κορομηλά και στην περιοχή της Αρχαίας Αγοράς.

Ακόμη, παρουσιάζονται οι καταλυτικές συνέπειες της πυρκαγιάς του 1917 πάνω στον πληθυσμό της περιοχής αυτής, που ήταν κατά 85% εβραϊκός, ενώ προσδιορίζονται γεωγραφικά οι νέες συνοικίες των Εβραίων πυροπαθών, που είχαν απομείνει άστεγοι μέσα από τις διαδικασίες της ανοικοδόμησης.

Από τις συνοικίες αυτές απέμειναν στη μνήμη μόνον τα ονόματά τους (151, 6, Κάμπελ, Καλαμαρί, Μπαρόν Χιρς, Στασιονίκα, Αγία Παρασκευή, Ρεζί Βαρδάρ).

Τέλος, γίνεται αναφορά στον συστηματικό αντισημιτισμό της περιόδου του μεσοπολέμου, που είχε ως αποκορύφωμα τον εμπρησμό της συνοικίας Κάμπελ.

Η έκθεση θα είναι ανοιχτή καθημερινά (Τρίτη- Κυριακή 10 π.μ.-6 μ.μ.) ως τις 28 Ιουνίου, στο Γενί Τζαμί (Αρχαιολογικού Μουσείου 30).

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,ΑΠΕ-ΜΠΕ