Αντριου Σίνιορ: Μοχλός ανάπτυξης για την Ελλάδα η δημιουργική οικονομία

Συνέντευξη: Κατερίνα Καλού

Ο βρετανός δικηγόρος και ειδικός σε θέματα δημιουργικής επιχειρηματικότητας Άντριου Σίνιορ μιλάει στο in.gr για τη σημασία της προώθησης πολιτιστικών επιχειρήσεων στη χώρα μας και για τη μεγάλη ευκαιρία της νέας γενιάς.

Η δημιουργική οικονομία «μετρά» τις ιδέες ενός ανθρώπου που έχουν μετατραπεί σε προϊόντα και απευθύνονται σε μια ολόκληρη κοινωνία. Είναι ένας πολυσύνθετος τομέας που αγκαλιάζει κάτω από την ομπρέλα του καλλιτέχνες, δημιουργούς, αλλά και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων. Από την αρχιτεκτονική μέχρι το ραδιόφωνο και από τη μόδα μέχρι τα video games, οι πλέον δημιουργικοί κλάδοι εμπνέουν τους απανταχού επαγγελματίες και παράλληλα εξελίσσονται σε μεγάλη οικονομική δύναμη. Όσοι ακολουθούν το συγκεκριμένο -γεμάτο διακλαδώσεις- μονοπάτι καταπιάνονται κατά βάση με την παραγωγή και τη διανομή προϊόντων και υπηρεσιών που έχουν πάντα ως κοινό παρονομαστή τη δημιουργικότητα.

Τις τελευταίες δεκαετίες, η σύσταση νέων επιχειρήσεων και οργανισμών που συνδέονται με τον πολιτισμό γίνεται στις περισσότερες χώρες ολοένα και πιο μαζικά. Ο τομέας της δημιουργικής βιομηχανίας αναπτύσσεται και η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να μείνει «εκτός παιχνιδιού», αφού δεν είναι λίγοι αυτοί που βλέπουν την εποχή της οικονομικής ύφεσης σαν μια μεγάλη πρόκληση. Οι τέχνες, η πολιτιστική κληρονομιά, ο τουρισμός, η μουσική, οι νέες τεχνολογίες, η εκδοτική δραστηριότητα, η αρχιτεκτονική, το design και η διαφήμιση είναι κάποια μόνο από τα δυνατά χαρτιά του χώρου που μαζί με τους υπόλοιπους τομείς εκτιμάται ότι συνεισφέρουν στην οικονομία σε ποσοστό 3% – 7% του ΑΕΠ.

Στις 18 Οκτωβρίου η εταιρεία συμβούλων elpis διοργανώνει τη Διεθνή Συνάντηση με θέμα «Η Δημιουργική Οικονομία – Μία διαρκής ευκαιρία για ανάπτυξη» στο Μουσείο της Ακρόπολης, με τη συμμετοχή επαγγελματιών του χώρου της Δημιουργικής Οικονομίας. Καλλιτέχνες, επιχειρηματίες, επενδυτές, πολιτικοί, οικονομολόγοι και ακαδημαϊκοί καλούνται να περιγράψουν τον ρόλο του κλάδου στην ανάπτυξη της κοινωνίας με αφορμή τη μετάφραση μίας σημαντικής έρευνας τηςInter-AmericanDevelopmentBankγια τις δυνατότητες της Δημιουργικής Οικονομίας, της έκδοσης«ΤheOrangeEconomy–Aninfiniteopportunity» στα ελληνικά.

Ο Άντριου Σίνιορ, βρετανός δικηγόρος και ειδικός σε θέματα δημιουργικής επιχειρηματικότητας και πνευματικής ιδιοκτησίας θα δώσει το «παρών» στην εκδήλωση και θα επιχειρήσει να αναδείξει τη σημασία της δημιουργικής οικονομίας στην Ελλάδα παραθέτοντας στοιχεία από τον παγκόσμιο χάρτη, να σκιαγραφήσει τη θέση της χώρας μας στο συγκεκριμένο πεδίο αλλά και να αναζητήσει τα μελλοντικά σχέδιά της. Ακόμη, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του θα παρουσιάσει τα πλεονεκτήματα της δημιουργικής βιομηχανίας που απευθύνεται περισσότερο σε νέους ανθρώπους και αποτελεί έναν συναρπαστικό τομέα που είναι γεμάτος ευκαιρίες για μια αληθινή και ταυτόχρονα ενδιαφέρουσα καριέρα.

Σε τι συνίσταται η δημιουργική οικονομία και ποια είναι τα βασικά της στοιχεία;

«Η δημιουργική οικονομία βασίζεται στην πολιτισμική δημιουργικότητα, η οποία αποτελεί και την πρώτη ύλη για τη δημιουργική βιομηχανία. Είναι δηλαδή κάτι που δεν συναντά κανείς εύκολα, αφού είναι η μοναδική πρώτη ύλη που είναι ουσιαστικά ισότιμα κατανεμημένη σε όλον τον κόσμο».

Τι σας αρέσει περισσότερο στον συγκεκριμένο τομέα;

«Νομίζω το γεγονός ότι βασίζεται σε ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό και είναι μια πρώτη ύλη που ανανεώνεται διαρκώς. Είναι ένας τομέας που συνεχίζει να αναπτύσσεται, να εξελίσσεται, να αλλάζει και να κατευθύνει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε ως άνθρωποι. Για αυτόν τον λόγο είναι ένας τομέας που σου δίνει ενέργεια και σε τραβάει να ασχοληθείς όλο και περισσότερο καθώς όντως αλλάζει με τον καιρό και αντανακλά τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται οι άνθρωποι, ενώ κατευθύνει και την εξέλιξη της κοινωνίας».

Οι δημιουργικές επιχειρήσεις μπορούν να επιφέρουν οικονομική ανάπτυξη;

«Ναι, σίγουρα. Και είναι σαφές. Εγώ είμαι από τη Βρετανία και αν κοιτάξει κανείς τη σημασία του δημιουργικού τομέα στην οικονομία του Λονδίνου, για παράδειγμα, θα δει ότι είναι ο πιο ισχυρός μετά τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Παράλληλα έχει μεγάλο μερίδιο συνεισφοράς και στον υπόλοιπο κόσμο. Είναι ένας τομέας που αναπτύσσεται τώρα και ένας τομέας που βρίσκει εφαρμογή σε κάθε κοινωνία, καθώς σε κάθε κοινωνία υπάρχουν δημιουργικοί άνθρωποι. Άλλωστε, κάθε κοινωνία έχει τα δικά της πολιτισμικά χαρακτηριστικά τα οποία μπορεί να αναδείξει η δημιουργική βιομηχανία».

Εκτός από τη Βρετανία ποιες άλλες χώρες έχουν υιοθετήσει παρόμοια μοντέλα για να ενισχύσουν την ανάπτυξη του συγκεκριμένου τομέα;

«Προσωπικά, έχω κάνει πολλή δουλειά στη Λατινική Αμερική, ενώ σε καλά επίπεδα βρίσκεται και η δημιουργική οικονομία στη Βραζιλία, την Αργεντινή και την Κολομβία. Και οι τρεις χώρες έχουν υιοθετήσει εθνικά προγράμματα για να στηρίξουν την ανάπτυξη της δημιουργικής οικονομίας. Είναι ένας τομέας που έχει απήχηση σε όλον τον κόσμο, αλλά κάποιες χώρες μένουν λίγο πιο πίσω, όχι για κάποιον άλλο λόγο αλλά επειδή είχαν μεν στραμμένο το ενδιαφέρον τους στα πολιτιστικά δρώμενα αλλά φοβόντουσαν να τα δουν στο ίδιο πλαίσιο με τις επιχειρήσεις και το χρήμα. Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να πάμε ένα βήμα παραπέρα γιατί είναι κάτι που έχει τις δυνατότητες και την προοπτική να στηρίξει την οικονομική ανάπτυξη, να οδηγήσει την εξέλιξη της κοινωνίας και να εξασφαλίσει ότι ο πολιτισμός θα είναι βιώσιμος και στο μέλλον».

Πώς βλέπετε την Ελλάδα σε αυτό το πλαίσιο;

«Το πρώτο πράγμα που θα αναγνώριζα στην Ελλάδα είναι ότι έχει μια αδιαμφισβήτητη πολιτισμική κληρονομιά, η οποία αποτελεί αστείρευτη πηγή ιδεών. Πιστεύω ότι για να μπορέσει η δημιουργική οικονομία να πάρει τα ηνία στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας θα πρέπει να εκμεταλλευτεί τις δημιουργικές επιχειρήσεις που μπορούν να στοχεύσουν στη διεθνή αγορά. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει κανείς να εγκαταλείψει τις ελληνικές ρίζες του ή την ταυτότητά του, αλλά αντίθετα να βρει τον τρόπο να πάρει τα στοιχεία-κλειδιά από αυτά και να τα παρουσιάσει με έναν τρόπο που να δημιουργεί μια αφήγηση και να απευθύνεται σε κάθε άκρη του κόσμου. Αυτή δεν είναι μία περίοδος να γίνει κάποιος “εσωστρεφής”, αλλά αντίθετα είναι μια στιγμή να σκεφτεί πώς η δουλειά του θα έχει διεθνή απήχηση».

Πιστεύετε ότι είναι πιο εύκολο να εμφυσήσει κανείς το επιχειρηματικό πνεύμα στους νέους;

«Για τους νέος ανθρώπους η επιχειρηματικότητα είναι σχεδόν ο φυσικός τρόπος δουλειάς. Η νέα γενιά αντιλαμβάνεται τα social media καλύτερα από όλους και δεν αλληλεπιδρά μόνο σε ένα τοπικό δίκτυο, αλλά σε ένα μεγαλύτερο δίκτυο το οποίο καθορίζεται από τα κοινά ενδιαφέροντα που φέρουν πολλές φορές το στοιχείο της κουλτούρας τους -για παράδειγμα μπορεί κάποιοι να είναι οπαδοί της Manchester United, να πίνουν το ίδιο κρασί ή να στηρίζουν την Greenpeace. Οι νέοι επικοινωνούν διαφορετικά πια και για αυτόν τον λόγο οι «διάλογοί» τους γίνονται σε ένα διεθνές πλαίσιο. Τα παραπάνω στοιχεία αναδεικνύουν στο έπακρο και τις δημιουργικές επιχειρήσεις».

Ένα παράδειγμα από τις δημιουργικές επιχειρήσεις του σήμερα;

«Ο ρυθμός της αλλαγής των επιχειρηματικών μοντέλων στο πλαίσιο της επιχειρηματικής οικονομίας είναι αξιοπρόσεκτος. Για παράδειγμα, όταν εγώ ξεκίνησα να ασχολούμαι με τα video games η διαδικασία απαιτούσε όλο και περισσότερους πόρους, αλλά τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά σήμερα. Οι εφαρμογές (apps) τα τελευταία χρόνια δημιουργούνται εύκολα και οι περισσότεροι έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους σε αυτές».

Είναι πάντα οι άνθρωποι που ασχολούνται με τα δημιουργικά επαγγέλματα ικανοί να διοικήσουν μια επιχείρηση;

«Μπορεί κανείς να είναι επαγγελματίας στον συγκεκριμένο τομέα αλλά να μη μπορεί να κάνει το καλύτερο δυνατό για την επιχείρησή του. Και πιστεύω ότι πρέπει να δοθεί η απαραίτητη σημασία στην ανάπτυξη των συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Στην Αργεντινή για παράδειγμα που είχα δουλέψει πριν μερικά χρόνια παρατήρησα ότι οι συγγραφείς δίσταζαν να δημιουργήσουν μία δεύτερη διαφορετική έκδοση της επιτυχημένης δημιουργίας τους. Στον κόσμο των επιχειρήσεων όμως, όλοι γνωρίζουν ότι αυτές είναι οι ευκαιρίες που θα πρέπει να εκμεταλλεύεται κανείς και να τις εξελίσσει. Μάλιστα, ένα από τα προβλήματα που εντόπισα ήταν ότι δεν υπήρχε μια σωστή επαγγελματική πυραμίδα και οι συγγραφείς δεν μιλούσαν με τους κατάλληλους ανθρώπους αλλά μόνο με εκδότες και έτσι δεν ήταν σε θέση να επενδύσουν στο συμφέρον τους. Δεν ήξεραν δηλαδή τον τρόπο να μεταφέρουν τον χαρακτήρα του βιβλίου τους στην τηλεόραση ή ακόμη και σε σειρά με παιδικά ρούχα. Ένα τέτοιο μοντέλο όμως ανοίγει ορίζοντες, δίνει ευκαιρίες σε περισσότερους ανθρώπους και επιτρέπει στην οικονομία να ανθίσει με έναν διαφορετικό τρόπο. Ο σωστός επαγγελματίας δεν χρειάζεται να τα ξέρει όλα, αλλά πρέπει να θέτει τα σωστά ερωτήματα και να περιστοιχίζεται από το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό».

Πώς επηρεάζουν τη δημιουργική οικονομία τα πνευματικά δικαιώματα;

«Τα πνευματικά δικαιώματα είναι ένα ιδιαίτερο ζήτημα στο πλαίσιο της δημιουργικής οικονομίας επειδή ακόμη και πολλοί καλλιτέχνες είναι αντίθετοι με τον θεσμό. Το θέμα όμως είναι ότι πρέπει να υπάρχει ένας τρόπος να “δημιουργούνται” οι καλλιτέχνες και κανείς δεν έχει βρει μια εναλλακτική λύση. Σε μερικά πράγματα δεν “δουλεύει” τόσο καλά όσο σε άλλα καθώς είναι ένα σύστημα που προοριζόταν αρχικά μόνο για τις εκδόσεις. Έτσι, όταν κάποιος επιχειρεί να το προσαρμόσει στο design για παράδειγμα μπορεί να συναντήσει δυσκολίες. Υπάρχουν βέβαια και πολλοί τομείς που δεν βγάζουν χρήματα από τα πνευματικά δικαιώματα αλλά μέσω της φήμης τους. Είναι σημαντικό στον χώρο να ξέρεις ότι κάποιος θα κάνει τη δουλειά στην ώρα του και σε εξαιρετική ποιότητα. Στη δημιουργική οικονομία τα πνευματικά δικαιώματα παίζουν έναν ρόλο αλλά όχι τον πιο σημαντικό».

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ηδημιουργικήοικονομίαβασίζεται στη φαντασία των ανθρώπων και στον τρόπο με τον οποίο εκείνοι τη χρησιμοποιούν για να αυξήσουν την αξία μιας ιδέας. ΟJohn Howkins εισήγαγετηνέννοιατο 2001για να μπορέσει να περιγράψει ταοικονομικά συστήματαστα οποία ηαξίαδεν υπολογίζεται με τονπαραδοσιακό τρόπο, δηλαδή με εκτάσεις γης, εργασία και κεφάλαιο.Η διαφορά του συγκεκριμένου όρου με αυτόν που περιγράφει τη δημιουργική βιομηχανία είναι ότι δεν περιορίζεται σε συγκεκριμένουςτομείς,αλλά χρησιμοποιείταιγιανα περιγράψει μια ολόκληρη οικονομία.

Η Διεθνής Συνάντηση με θέμα «Η Δημιουργική Οικονομία – Μία διαρκής ευκαιρία για ανάπτυξη» θα πραγματοποιηθεί στις 18 Οκτωβρίου στο Μουσείο της Ακρόπολης. Θα συμμετέχουν μεταξύ άλλων ο Βρετανός Chris Smith, πρόεδρος του Οργανισμού Περιβάλλοντος του Ηνωμένου Βασιλείου και επισκέπτης καθηγητής του University of the Arts London, ο Κολομβιανός Felipe Buitrago Restrepo, οικονομολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «The Orange Economy – An infinite opportunity», η Lyne Sneige Keyrouz, διευθύντρια πολιτιστικών προγραμμάτων στο Middle East Institute της Ουάσιγκτον και η Kathleen Soriano, η οποία διετέλεσε διευθύντρια εκθέσεων της Royal Academy of Arts του Ηνωμένου Βασιλείου.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ