Η γυναικεία ματιά στο επίκεντρο ημερίδας στο 13ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Τέσσερις αξιόλογες κυρίες του ντοκιμαντέρ συμμετείχαν στην ημερίδα με τίτλο «Η Εξέλιξη του ντοκιμαντέρ: Η γυναικεία ματιά» που πραγματοποιήθηκε το πρωί της Παρασκευής, στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης, στο πλαίσιο του 13ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης, το οποίο κατεβάζει αυλαία την Κυριακή 20 Μαρτίου.

Το ελληνικό ντοκιμαντέρ ιδωμένο από την οπτική των γυναικών δημιουργών, ήταν το θέμα συζήτησης στην οποία συμμετείχε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και το κοινό.

Η Βάλερι Κοντάκος σκηνοθέτιδα και παραγωγός, η Κυριακή Μάλαμα – 12 ταινίες τις οποίας προβάλλονται φέτος σε ειδικό αφιέρωμα της διοργάνωσης – η Κατερίνα Πατρώνη και η Εύα Στεφανή, σημαντική εκπρόσωπος της νεότερης γενιάς δημιουργών του είδους, αντάλλαξαν απόψεις.

Η συζήτηση, την οποία συντόνισε ο Γιώργος Κρασσακόπουλος, άγγιξε ποικίλα ζητήματα, μεταξύ των οποίων, η θεματολογία των ταινιών τεκμηρίωσης και η προσέγγιση κάθε δημιουργού, οι κινηματογραφικές αγορές και η τρέχουσα πραγματικότητα του ελληνικού ντοκιμαντέρ, καθώς και οι τρόποι διάδοσης του συγκεκριμένου είδους σε ένα ευρύτερο κοινό.

Καλωσορίζοντας τους παρευρισκομένους στην ημερίδα, ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Δημήτρης Εϊπίδης, επεσήμανε: «Το 13ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πλησιάζει στη λήξη του και οι αριθμοί είναι ενθαρρυντικοί, καθώς το ενδιαφέρον του κοινού είναι σημαντικά αυξημένο. Το ελληνικό ντοκιμαντέρ βελτιώνεται από χρόνο σε χρόνο. Φέτος μόνο, υποβλήθηκαν στη διοργάνωση πάνω από εκατό ταινίες, ανάμεσά τους και κάποιες από τις πιο σημαντικές που έχω δει. Θέλω να πιστεύω ότι το Φεστιβάλ έχει παίξει κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη του συγκεκριμένου κινηματογραφικού είδους και ευελπιστώ σε καλύτερες ταινίες κάθε χρόνο».

Όσον αφορά στο θέμα της γυναικείας ματιάς, που έδωσε και τον τίτλο στην ημερίδα, όλες οι δημιουργοί συμφώνησαν πως δεν αισθάνονται σε αντιπαράθεση με τους άνδρες συναδέλφους τους και πως ποτέ δεν αισθάνθηκαν να τις αντιμετωπίζουν διαφορετικά σε αυτό τον χώρο επειδή ήταν γυναίκες.

«Γυναίκες και άντρες, όλοι εμείς είμαστε σήμερα το ελληνικό ντοκιμαντέρ! Το βλέμμα εξαρτάται από την πνευματικότητα, τη συνείδηση, τις καταβολές και όχι από το φύλο» τόνισε η Κατερίνα Πατρώνη.

Με τη σειρά της, η Κυριακή Μάλαμα τόνισε: «Το 1/3 των ταινιών ανήκουν φέτος σε γυναίκες, πράγμα πολύ καλό για το ντοκιμαντέρ. Το θέμα του ανδροκρατούμενου χώρου δεν ισχύει μόνο εδώ, αλλά παντού στην κοινωνία. Όπως αλλάζει, λοιπόν, το τοπίο και σε άλλους τομείς, έτσι αλλάζει κι εδώ. Η διαφορά, πάντως, ανάμεσα σε άνδρα και γυναίκα υφίσταται, ωστόσο δεν έχει να κάνει με το φύλο, αλλά με τη διαφορετικότητα κάθε ανθρώπου, καθώς ο καθένας αποτυπώνει διαφορετικά την ίδια κατάσταση».

Η Βάλερι Κοντάκος που δραστηριοποιήθηκε πολλά χρόνια στις ΗΠΑ σύγκρινε από τη μια πλευρά την αμερικανική αγορά, όπου η ίδια γαλουχήθηκε, και από την άλλη την ελληνική πραγματικότητα, στην οποία ζει και εργάζεται τα τελευταία οκτώ χρόνια. «Οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες, αντιμετωπίζουμε συνέχεια προβλήματα. Αυτό που έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν, πάντως, είναι ότι πλέον το ντοκιμαντέρ απολαμβάνει την εκτίμηση του κοινού. Το ντοκιμαντέρ δεν αποτελεί πλέον για τον δημιουργό ένα σκαλοπάτι για το επόμενο βήμα του, το οποίο μπορεί να είναι μια ταινία μυθοπλασίας, αλλά είναι αυθύπαρκτο. Και, βέβαια, πλέον τα φεστιβάλ προβάλλουν ταινίες τεκμηρίωσης».

Από την πλευρά της, η Κυριακή Μάλαμα υποστήριξε ότι η κινηματογραφική αγορά δεν είναι ανοιχτή. «Με αυτά τα δεδομένα, απομένει μόνο η τηλεόραση, όπου αξίζει να αναφερθεί ότι τα ντοκιμαντέρ σημειώνουν υψηλές τηλεθεάσεις. Και εκεί βέβαια, οι χρηματοδοτήσεις είναι είτε ισχνές είτε επιλεκτικές».

«Θα περίμενα μια διαφορετική στάση από τη δημόσια τηλεόραση, η οποία θα έπρεπε να εντάξει στο πρόγραμμά της ντοκιμαντέρ με συνέπεια και σταθερότητα. Τα ντοκιμαντέρ χρειάζονται προβολή και διαφήμιση, όπως και οι ταινίες μυθοπλασίας. Γνωρίζετε πολλές ταινίες μυθοπλασίας που να πήγαν καλά στις αίθουσες χωρίς διαφήμιση;», αντέτεινε η Βάλερι Κοντάκος.

Η Κατερίνα Πατρώνη πιστεύει ότι υπάρχει κόσμος που βλέπει ντοκιμαντέρ, ωστόσο, όπως υπογράμμισε χαρακτηριστικά: «Το θέμα είναι πώς θα φτάσουν αυτές οι ταινίες στους ανθρώπους που ενδιαφέρονται να τις δουν. Δύσκολα πάει κανείς σε μια αίθουσα για να δει ντοκιμαντέρ».

«Ας μην περιορίζουμε τους χώρους όπου μπορεί να προβληθεί ένα ντοκιμαντέρ μόνο στις αίθουσες ή την τηλεόραση. Μπορούν να παιχτούν ακόμα και σε σχολεία, σε πανεπιστήμια, σχεδόν παντού», πρόσθεσε η Κυριακή Μάλαμα.

Το κοινό που παρευρέθηκε στην ημερίδα συμμετείχε ενεργά στη συζήτηση, θέτοντας πολλά ζητήματα και ερωτήματα, με κυρίαρχο θέμα την λογική των «talking heads» που ακολουθούν πολλοί κινηματογραφιστές στο σύγχρονο ντοκιμαντέρ, καθώς και το κατά πόσο αυτή το υποβαθμίζει ή το εξυπηρετεί σωστά.

Τζένη Παπαγεωργίου

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ