Παραδίδεται στο κοινό το σημαντικότερο μνημειακό σύνολο της Νάξου

Η συντήρηση και ανάδειξή του ολοκληρώθηκαν και το Σαββατοκύριακο το σημαντικότερο μνημειακό σύνολο της Νάξου παραδίδεται στο κοινό. Πρόκειται για το αρχαίο υδραγωγείο Μελάνων-Νάξου, ένα αρχαίο ιερό συνδεόμενο με τις πηγές του και τα γύρω αρχαία λατομεία, τα δύο κολοσσικά ημίεργα αγάλματα κούρων στα λατομεία και τα ερείπια μιας παλαιοχριστιανικής βασιλικής στη διαδρομή του υδραγωγείου.

Το έργο, που διήρκεσε έξι χρόνια (2003-2009), εκτελέσθηκε με χρηματοδότηση των ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και θα παραληφθεί επίσημα από τη γενική γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού Λίνα Μενδώνη.

Για το σύνολο δημιουργήθηκαν δύο κέντρα ενημέρωσης επισκεπτών. Σε
αίθουσα του παλαιού δημοτικού σχολείου Κουρουνοχωρίου, που παραχωρήθηκε
για το σκοπό αυτό στο ΥΠΠΟΤ, στεγάσθηκε μια συλλογή χαρακτηριστικών
ευρημάτων από το ιερό των πηγών και το υδραγωγείο (εικ.10), όπου ο
επισκέπτης μπορεί να αντλήσει περαιτέρω πληροφόρηση.

Το αρχαίο υδραγωγείο

Το αρχαίο υδραγωγείο αποτελεί ένα σημαντικό τεχνικό έργο της αρχαιότητας. Κατασκευάσθηκε πριν από το τέλος του 6ου π.Χ. αιώνα με γραμμή κουμπωτών πηλοσωλήνων, μήκους 11 χιλιομέτρων, τύπου ανάλογου με τα γνωστά αθηναϊκά υδραγωγεία της ίδιας εποχής. Στους χρόνους της Ρωμαιοκρατίας η γραμμή των σωλήνων αντικαταστάθηκε με κτιστή αύλακα, που έμεινε σε χρήση μέχρι τον 8ο μ.Χ. αιώνα. Το υδραγωγείο διέθετε ήδη στην πρώτη του φάση σήραγγα μήκους 220 μ., η οποία στη φάση της Ρωμαιοκρατίας απέκτησε στην είσοδο και την έξοδο φρέατα καθαρισμού με εντυπωσιακούς θολωτούς διαδρόμους πρόσβασης στη λαξευτή σήραγγα. Δώδεκα χαρακτηριστικά τμήματα του υδραγωγείου συντηρήθηκαν, προστατεύθηκαν και διαμορφώθηκαν σε επισκέψιμους χώρους με κατάλληλη πρόσβαση και πλούσια πληροφόρηση.

Το ιερό των πηγών

Η λατρεία στο ιερό των πηγών ξεκίνησε τον 8ο π.Χ. αιώνα με ένα μικρό μονόχωρο ναό. Τον 7ο και τον 6ο π.Χ. αιώνα προστέθηκαν δύο ακόμη ναϊκά οικοδομήματα. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του είναι ότι δίπλα στη λατρεία μιας θεότητας του νερού και της ευφορίας σ’ αυτό λατρεύθηκαν δύο ήρωες, προστάτες των τεχνιτών που δούλευαν στα αρχαία λατομεία της ίδιας περιοχής. Η δουλειά και τα αφιερώματά τους στο ιερό αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές του πρωτοπόρου έργου των Ναξίων μαρμαροτεχνιτών στην ανάπτυξη της ελληνικής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής (εικ.4-5). Το ιερό ανασκάφηκε, τα ερείπιά του στερεώθηκαν και διαμορφώθηκαν σε επισκέψιμο χώρο με πλούσια πληροφόρηση.

Τα αγάλματα

Μάρτυρες αυτής της δουλειάς είναι και τα δύο ημίεργα αγάλματα κούρων στα λατομεία της περιοχής. Ο ήδη επισκέψιμος κούρος του Φλεριού εντάχθηκε με απαλλοτρίωση σε έκταση που σώζει χαρακτηριστικές λατομίες, ώστε να συνειδητοποιεί ο επισκέπτης τη θέση του μέσα στο λατομείο, ενώ ο υψηλότερα στο βουνό ευρισκόμενος δεύτερος κούρος έγινε με πλακόστρωτο διάδρομο προσβάσιμος. Δίπλα του τοποθετήθηκαν τα πόδια και η πλίνθος του αγάλματος, που ανασυντέθηκαν από τεμάχια που εντοπίσθηκαν στις γύρω ξερολιθιές.

Παλαιοχριστιανική βασιλική

Κοντά στο τελευταίο τμήμα του υδραγωγείου που αναδείχθηκε η έρευνα έδειξε ότι τα περιορισμένα ερείπια χριστιανικού ναού του Αγίου Στεφάνου ανήκαν σε μια μεγάλη παλαιοχριστιανική βασιλική μήκους 23,5 μ., με περισσότερες φάσεις στην ιστορία της. Ο χώρος απαλλοτριώθηκε, το σύνολο του μνημείου προστατεύθηκε από την καταστροφική γεωργική δραστηριότητα, και με μερική αναστήλωση και κατάλληλη διαμόρφωση των ερειπίων η Νάξος απέκτησε ένα σπουδαίο μνημειακό χώρο της εποχής αυτής.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ