Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Ε’)

Στο πλαίσιο της κλασικής φιλολογίας, ομηρικό ζήτημα καλείται το σύνολο των φιλολογικών προβλημάτων που σχετίζονται με την ταυτότητα του δημιουργού της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, τον τρόπο σύνθεσης των δύο επών και τη χρονολόγησή τους.

Αρχής γενομένης από τους αλεξανδρινούς λογίους στην αρχαιότητα, αμέτρητοι ειδικοί ερευνητές και κριτικοί της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας επιχείρησαν στο διάβα του χρόνου να δώσουν πειστικές απαντήσεις σε καίρια ερωτήματα, όπως το εάν τα δύο μεγάλα αρχαία ελληνικά έπη αποτελούν όντως έργα του ίδιου ποιητή, καθώς και το εάν η μορφή με την οποία αυτά έχουν διασωθεί είναι πράγματι εκείνη που τους είχε δοθεί από το δημιουργό τους ή είναι απόρροια μεταγενέστερων συνενώσεων, προσθηκών, τροποποιήσεων ή αλλοιώσεων.

Η ανά τους αιώνες μελέτη των ιστορικών, θρησκευτικών, γεωγραφικών, γλωσσικών, μετρικών και υφολογικών στοιχείων των δύο επών, καθώς και η εξέταση των πολιτισμικών γνωρισμάτων και των ηθικών χαρακτηριστικών τους, οδήγησαν στην εξαγωγή διαφορετικών συμπερασμάτων αναφορικά με το υπό εξέταση ζήτημα.

Προβλήματα όπως χάσματα στη λογική εξέλιξη της δράσης, εσωτερικές ανακολουθίες, επαναλήψεις και αντιφάσεις, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο Όμηρος της Οδύσσειας δεν ήταν ο Όμηρος της Ιλιάδας από την άποψη του ποιητικού ύφους, οδήγησαν διαφόρους μελετητές στο συμπέρασμα ότι τα δύο έπη δε θα μπορούσαν να είναι έργα του ίδιου ποιητή, αλλά και στη διατύπωση της θεωρίας ότι αυτά προήλθαν είτε από τη συγκόλληση – συρραφή – συμπίληση μικρότερων ανεξάρτητων επών είτε από τη σταδιακή διεύρυνση – επέκταση ενός αρχικού πυρήνα.

Άλλοι μελετητές υποστήριξαν ότι στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια χρησιμοποιείται υλικό από προγενέστερα ποιήματα μικρότερης ή μεγαλύτερης έκτασης, υλικό το οποίο τρόπον τινά μετασχηματίζεται, καθώς προσαρμόζεται έντεχνα στο σχέδιο των ομηρικών επών.

Αρχαία ελληνική λογοτεχνία: Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Α’)

Αρχαία ελληνική λογοτεχνία: Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Β’)

Αρχαία ελληνική λογοτεχνία: Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Γ’)

Αρχαία ελληνική λογοτεχνία: Ο Όμηρος και το ομηρικό ζήτημα (Μέρος Δ’)