Το κακόβουλο λογισμικό WannaCry «χτύπησε» και το ΑΠΘ

Σε ενημέρωση για το κακόβουλο λογισμικό «WannaCry» που έκανε την εμφάνισή του σε σχεδόν 100 χώρες προχώρησε η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, σημειώνοντας ότι το λογισμικό έκανε την εμφάνισή του και στη χώρα μας. Το κακόβουλο λογισμικό προσέβαλε αριθμό υπολογιστών και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Με τη φράση «δεν έχει σταματήσει να δουλεύει, και δεν θα σταματήσει, καμία κεντρική υπηρεσία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης», ο αντιπρύτανης Έρευνας του ΑΠΘ, Θόδωρος Λαόπουλος μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τόνισε ότι ο ιός που εξαπλώθηκε παγκοσμίως μολύνοντας εκατοντάδες χιλιάδες υπολογιστές κρατικών φορέων και οικιακών χρηστών, «πρόσβαλε ένα μικρό αριθμό υπολογιστών στο ΑΠΘ, που ήταν προσωπικοί, παλιοί και δεν είχε γίνει ενημέρωση των Windows σε αυτούς».

Στο πλαίσιο αυτό, ο ίδιος υπογράμμισε ότι «όλα δουλεύουν κανονικά και λήφθηκαν όλα τα αναγκαία μέτρα για τη μη περαιτέρω διασπορά του κακόβουλου λογισμικού και την αντιμετώπιση του προβλήματος».

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, το κακόβουλο λογισμικό κρυπτογραφεί ψηφιακά αρχεία και δεδομένα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τα οποία αποδεσμεύονται μετά την καταβολή χρηματικών ποσών ως «λύτρα».

Πρόκειται για κακόβουλο λογισμικό τύπου «Crypto-Malware», που μπορεί να επηρεάσει όλες τις εκδόσεις λειτουργικών συστημάτων και εξαπλώνονται, κυρίως, μέσω μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Τις τελευταίες ημέρες το φαινόμενο βρίσκεται σε έξαρση, με μεγάλο αριθμό κυβερνοεπιθέσεων παγκοσμίως, αναφέρει η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Ελληνικής Αστυνομίας, κάνοντας λόγο για «την συνεχιζόμενη εμφάνιση και στη χώρα μας, του κακόβουλου λογισμικού «WannaCry», το οποίο συγκαταλέγεται στις ψηφιακές απειλές τύπου «Crypto-Malware» και μπορεί να επηρεάσει όλες τις εκδόσεις λειτουργικού συστήματος».

Το κακόβουλο λογισμικό μολύνει τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές με δύο, κυρίως, τρόπους:

• μέσω μολυσμένων μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, που εμπεριέχουν κακόβουλα επισυναπτόμενα αρχεία και
• μέσω επισφαλών ή μολυσμένων ιστοσελίδων.

Ειδικότερα, ως προς τα μολυσμένα αρχεία, πρόκειται συνήθως για αρχεία τύπου .docx και .pdf, στα οποία έχουν ενσωματωθεί κακόβουλες μακροεντολές, που εκτελούνται κατά το άνοιγμά τους και εγκαθιστούν το κακόβουλο λογισμικό στον Η/Υ.

Μετά την εγκατάστασή του στο λειτουργικό σύστημα, κρυπτογραφεί – κλειδώνει ψηφιακά αρχεία και τα δεδομένα τύπων .lay6, .sqlite3, .sqlitedb, .accdb, .java, .class, .mpeg, .djvu, .tiff, .backup, .vmdk, .sldm, .sldx, .potm, .potx, .ppam, .ppsx, .ppsm, .pptm, .xltm, .xltx, .xlsb, .xlsm, .dotx, .dotm, .docm, .docb, .jpeg, .onetoc2, .vsdx, .pptx, .xlsx και .docx, που είναι αποθηκευμένα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή του χρήστη που έχει μολυνθεί από τον ιό.

Για να ξεκλειδωθούν τα μολυσμένα αρχεία ενός Η/Υ, ζητείται η καταβολή χρηματικού ποσού, με τη χρήση του ψηφιακού νομίσματος Bitcoin (BTC) ως «λύτρα», σε διαφορετική περίπτωση καθίστανται απροσπέλαστα για το χρήστη τους.

Επιπλέον, το συγκεκριμένο κακόβουλο λογισμικό έχει τη δυνατότητα να αυτοδιαδίδεται μέσω του τοπικού δικτύου και να κρυπτογραφεί τα αρχεία κάθε συστήματος στο οποίο αποκτά πρόσβαση. Η δυνατότητα αυτή το καθιστά εξαιρετικά επικίνδυνο σε εταιρικά δίκτυα όπου η διάδοση μπορεί να είναι ραγδαία.

Σημειώνεται ότι το κακόβουλο λογισμικό κυκλοφορεί από τις 12-05-2017 και έχει μέχρι στιγμής μολύνει περισσότερους από 125.000 ηλεκτρονικούς υπολογιστές παγκοσμίως.

Η Διώξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος καλεί τους χρήστες του Διαδικτύου και τους διαχειριστές εταιρικών δικτύων «να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να λαμβάνουν μέτρα ψηφιακής προστασίας και ασφάλειας για την αποφυγή προσβολής από το κακόβουλο λογισμικό, καθώς και να μην πληρώνουν τα χρήματα που ζητούνται, προκειμένου να αποθαρρύνονται τέτοιες παράνομες πρακτικές και να αποτρέπεται η περαιτέρω εξάπλωση του φαινομένου».

Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση αναφέρει τα εξής:

• Οι χρήστες που λαμβάνουν μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από άγνωστους αποστολείς ή άγνωστη προέλευση, καλούνται να μην ανοίγουν τους συνδέσμους (links) και να μην κατεβάζουν τα συνημμένα αρχεία, που περιέχονται σε αυτά, για τα οποία δεν γνωρίζουν με βεβαιότητα τον αποστολέα και το περιεχόμενο του συνημμένου αρχείου.
• Επιπλέον, οι χρήστες πρέπει να είναι εξαιρετικά καχύποπτοι στα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που ως αποστολέας φαίνεται να είναι κάποια υπηρεσία ή εταιρεία η οποία δεν είναι γνωστή σε αυτούς.
• Συστήνεται να πληκτρολογούνται οι διευθύνσεις των ιστοσελίδων (URL) στον φυλλομετρητή ιστοσελίδων (browser), αντί να χρησιμοποιούνται υπερσύνδεσμοι (links).
• Να χρησιμοποιούνται γνήσια λογισμικά προγράμματα και να ενημερώνονται τακτικά (updates), ενώ θα πρέπει να υπάρχει πάντα ενημερωμένο πρόγραμμα προστασίας από ιούς του Η/Υ.
• Να ελέγχουν και να έχουν πάντοτε ενημερωμένη την έκδοση του λειτουργικού τους συστήματος.
• Να δημιουργούνται αντίγραφα ασφαλείας των αρχείων (backup) σε τακτά χρονικά διαστήματα, σε εξωτερικό μέσο αποθήκευσης και να διατηρούνται εκτός δικτύου, έτσι ώστε σε περίπτωση «προσβολής» από το κακόβουλο λογισμικό, να είναι δυνατή η αποκατάστασή τους.
• Στους διαχειριστές εταιρικών δικτύων συστήνεται ιδιαίτερη προσοχή στην τακτική και ασφαλή τήρηση αντιγράφων ασφαλείας, καθότι τα αντίγραφα αποτελούν το μόνο τρόπο επαναφοράς των αρχείων στο σύνολό τους.
• Να απενεργοποιήσουν την εκτέλεση μακροεντολών και JavaScript στις εφαρμογές με τις οποίες ανοίγουν αρχεία τύπου .docx και .pdf.

Σημειώνεται ότι για περιστατικά μολύνσεων από κακόβουλο λογισμικό τύπου Crypto-Malware, η EUROPOL και το European Cybercrime Centre (EC3) έχουν θέσει σε λειτουργία τον ιστότοπο https://www.nomoreransom.org, όπου οι πολίτες μπορούν να βρουν συμβουλές προστασίας, αλλά και κλειδιά αποκρυπτογράφησης για ορισμένες μορφές κακόβουλου λογισμικού.

Επίσης, οι πολίτες μπορούν να επικοινωνούν με την Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας για ανάλογα περιστατικά ή για παροχή διευκρινίσεων – συμβουλών, στα ακόλουθα στοιχεία επικοινωνίας:

Τηλεφωνικά στο: 111 88. Στέλνοντας e-mail στο: ccu@cybercrimeunit.gov.gr. Μέσω της εφαρμογής (application) για έξυπνα κινητά (smartphones): CYBERKID. Twitter: @CyberAlertGr.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ